დედამიწაზე მობინადრე ყველაზე შეუპოვარ არსებას შეუძლია იცხოვროს ადუღებულ წყალში, ყინულში და კოსმოსის ინტენსიურ რადიაციაში. მას შეუძლია, ათი წელი გაძლოს უდაბნოში წყლის ერთი წვეთის გარეშე ან მოკალათდეს ზღვის ყველაზე ღრმა ორმოებში.
გაიცანით ნელამავალი.
დოკუმენტურ სერიალში „კოსმოსი: ოდისეა დროსა და სივრცეში” ნილ დეგრას ტაისონმა მაყურებლებს გააცნო ნელამავალი, იგივე წყლის დათვი. წყლის ეს პატარა უხერხემლო ცხოველები თითქმის უჩინარები არიან, შეუძლიათ აიტანონ ისეთი პირობები და ტემპერატურა, რომელიც თითქმის ნებისმიერ ცოცხალ არსებას მოკლავდა. მათი სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა 200 წელია და ბინადრობენ ყველგან, უმაღლესი მთებიდან ოკეანეების ფსკერამდე. თავს მშვენივრად გრძნობენ როგორც თითქმის აბსოლუტური ნულის (−273.15°) დონის ყინვაში, ისე +200° სიმხურვალეში.
რა ანიჭებს პატარა ნელამავლებს წარმოუდგენელ ძალას?
1. ნელამავალი იცვლის ფორმას, რათა წყლის გარეშე იარსებოს.
ექსტრემალურ პირობებში აღმოჩენისას ნელამავალი შეიძლება მთლიანად გამოშრეს და სხეულში არსებული წყალი თითქმის მთლიანად ჩაანაცვლოს შაქრით, რომელსაც ტრეგალოზა ეწოდება. შედეგად ისინი ახერხებენ, გადარჩნენ ისეთ გარემოში, სადაც სხვანაირად დაიხოცებოდნენ.
2. ნელამავლის მინიატურული სხეული მტაცებლებისთვის შეუმჩნეველი რჩება.
გარდა ელასტიკურობისა, ნელამავალი ბუნების ერთ-ერთი ყველაზე პატარა ქმნილებაა. ის ძლივს უტოლდება ყაყაჩოს მარცვალს, სიგრძეში 1.5 მილიმეტრზე ნაკლებია და ამიტომ შეუძლია, ნალექსა და ზღვაში უჩინარი იყოს, პოტენციური მტაცებლებისთვის შეუმჩნეველი.
3. ნელამავლის პირი შეიცავს ბასრ გამონაზარდებს.
შეიძლება პატარაა, მაგრამ მძვინვარე! ნელამავლის პირი სერიოზული იარაღია, მისი ხანჯლის მსგავსი კბილები წყალმცენარეების და ზოგჯერ პატარა ცხოველების დასაგლეჯადაც კი გამოიყენება.
4. ნელამავლები გაემგზავრნენ კოსმოსში – და გადარჩნენ.
ნელამავლების ამტანობის ბოლომდე გამოსაცდელად შვედმა მკვლევარმა ინგმარ იონსონმა კრისტიანშტადტის უნივერსიტეტიდან ისინი კოსმოსში გაუშვა ორბიტაზე მოძრავ FOTON-M3 ხომალდზე 2007 წელს. ღია კოსმოსის პირობებში აღმოჩენისას ნელამავლების უმეტესობა გადაურჩა ვაკუუმისა და კოსმოსური სხივების გავლენას, ზოგმა კი ულტრაიისფერი რადიაციის სასიკვდილო დოზებს გაუძლო. ნელამავალი იტანს გამა სხივების 1000-7000 და მძიმე იონების 1000-8000 გრეის, როცა ადამიანისთვის სასიკვდილო დოზა 5-10 გრეია.
5. ისინი თითქმის ყველა ცოცხალ ორგანიზმზე დიდი ხანია, არსებობენ.
ნელამავლები დედამიწაზე და ზღვებში ადამიანებზე გაცილებით დიდი ხნით ადრე ხეტიალობდნენ და დიდი ალბათობით, ჩვენზე დიდხანს დარჩებიან აქ. მათი არსებობა 500 მილიონ წელს ითვლის და გამოიარეს სახეობების 5 მასიური გადაშენება. იქნება თუ არა ნელამავალი ბუნებაში ყველაზე დიდხანს მყოფი ცოცხალი ორგანიზმი? ამას მხოლოდ დრო გვიჩვენებს.
 | zaza კომენტარი BBC – ნოეს კიდობნის რეალ… ჩანაწერზე |
 | Zaza კომენტარი რატომ უნდა ვენდოთ მეცნიერ… ჩანაწერზე |
 | სპარტაკი კომენტარი ბიბლიის გამოცანები: კაენი და… ჩანაწერზე |
 | Dato კომენტარი ისტორიული გადმოცემები მაქციებზ… ჩანაწერზე |
| Dato კომენტარი ისტორიული გადმოცემები მაქციებზ… ჩანაწერზე |
 | ნიკოლოზი კომენტარი დამბლა ძილში – გღვიძავს, მაგრა… ჩანაწერზე |
 | მათე კომენტარი ისტორიული გადმოცემები მაქციებზ… ჩანაწერზე |
შესაძლებელია მათ ევოლუციას ხელი მეცნიერებამ შეუწყოს ან მათი თვისებები გამოვიყენოთ?
LikeLike
ხელშეწყობა მაგალითად ასე შეიძლება: რამდენიმე ასეული ან ათასეული მათგანი ვამყოფოთ ინტენსიური რადიაციის ქვეშ. რომლებიც გადარჩებიან და შთამომავლობას დატოვებენ, დროთა განმავლობაში მუტაციებისა და სელექციის ხარჯზე სავარაუდოდ კიდევ უფრო გამძლეები გახდებიან მინიმუმ რადიაციის მიმართ.
გამოყენებას რაც შეეხება, მეცნიერები ყველა იმ სახეობას სწავლობენ, რომლებიც ჩვენზე კარგად ერგებიან გარემოს, რომ უფრო ამტანები გავხდეთ და სიცოცხლის ხანგრძლივობა გაიზარდოს. მარტო ნელამავლების კვლევით შეიძლება არ გადაიჭრას ეს საკითხები, მაგრამ რაღაც ხელმოსაჭიდ ინფორმაციას მივიღებთ
LikeLike
ერთი კვირაა ბიძაჩემი ამ არსებაზე ლაპარაკობს.
National Geographic-დან მახსოვს.
საოცარი ვინმეა.
LikeLike
„კოსმოსში” ხო არ ნახა? 😀 ორ სერიაში იყო ნახსენები
LikeLike
არა, მე ვაჩვენე ადრე რაღაც სტატია ))
LikeLike
მაგარი ვინმეა. დიდხანს სიცოცხლეს ვუსურვებ :დ
LikeLike
მოკლე დროში გადაშენებას ვუსურვებ. მაგარი ამაზრზენი არსებაა
LikeLike