ორშაბათს ნასამ განაცხადა ჯერჯერობით ყველაზე ძლიერი მტკიცებულების შესახებ, რომ მარსზე პერიოდულად თხევადი წყალი მოედინება.
პლანეტების მკვლევარი მეცნიერები ხშირად აღნიშნავენ, რომ უცხოპლანეტური სიცოცხლის ძიებისას საჭიროა „მივყვეთ წყალს”, შესაბამისად მარსზე წყლის დინების აშკარა მტკიცებულების აღმოჩენა მნიშვნელოვან სიახლეს წარმოადგენს და შესაძლო ქვეტექსტებიც გააჩნია არამიწიერ სიცოცხლესთან დაკავშირებით.
როგორც იცით, გასული წლის დეკემბერში მეცნიერებმა მოიპოვეს მტკიცებულებები, რომ იუპიტერის ყინულოვან თანამგზავრ ევროპას სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პირობები გააჩნია. ამჯერად მსგავსი აღმოჩენა გაკეთდა სატურნის თანამგზავრ ენცელადის შესახებ – მის სიღმეებში თხევადი წყლის ოკეანეა, რომელიც ზომით ჩრდილოეთ ამერიკაში მდებარე ზემო ტბის მსგავსია და მასში შეიძლება ცოცხალი ორგანიზმები ბინადრობდნენ.
ჰაბლის ტელესკოპის დახმარებით ასტრონომებმა დაადგინეს, რომ იუპიტერის ყინულოვან თანამგზავრ ევროპის ზედაპირზე მასიური გეიზერები ამოიფრქვა. წყლის ნაკადი 200 კმ-ის სიმაღლეზე აიჭრა.
მილიარდობით წლების წინ, როცა წითელი პლანეტა ახალგაზრდა იყო, გარს ერტყა სქელი ატმოსფერო, ხოლო თბილი ტემპერატურა ხელს უწყობდა თხევადი ოკეანეების არსებობას, რაც აუცილებელი ინგრედიენტია სიცოცხლის არსებობისთვის. „ნასას” შექმნილ ანიმაციაში ნაჩვენებია მარსის ლანდშაფტების ცვლილება უძველესი პერიოდიდან დღევანდელობამდე.
27 წლის ავსტრალიელმა დიზაინერმა ედვარდ ლინაკრმა მოიპოვა ჯეიმს დაისონის პრიზი გამოგონებისთვის, რომელსაც მეცნიერულზე უფრო მეტად მაგიის ელფერი აქვს. ედვარდის ტექნოლოგია ჰაერის მასებიდან წყალს ქაჩავს და მიწების ირიგაციას ახდენს. ამ ნოვაციამ შეიძლება სამუდამოდ მოაგვაროს გვალისგან დაზიანებული ტერიტორიების პრობლემა.
ტექნოლოგიას სახელად “Airdrop” ჰქვია. ის დაბალი ღირებულებისაა და არ სჭირდება ენერგიის დამატებითი წყარო. ავსტრალიაში თავს დამტყდარი საშინელი გვალვის შემდეგ ედვარდმა გამოსავლის ძებნა დაიწყო. მან შეისწავლა ნამიბიური ხოჭო, რომელიც ყველაზე მშრალ ადგილებში ბინადრობს. წელიწადში 130 მმ-მდე ნალექის პირობებში ხოჭო იმ ნამით საზრდოობს, რომელსაც დილით ადრე თავის ჰიდროფილურ კანზე აგროვებს. იგივე მეთოდით მუშაობს Airdrop, დაფუძნებულია რა იმ პრინციპზე, რომ ყველაზე მშრალი ჰაერიც კი შეიცავს წყლის მოლეკულებს და ტემპერატურის კლებით მისი გამოყოფაა შესაძლებელი. მიწისქვეშა მილების მეშვეობით Airdrop ტუმბავს ჰაერს, შემდეგ კი აგრილებს და მცენარეთა ფესვებს მიღებული წყლით ამარაგებს. უცხელეს უდაბნოშიც კი 1 კუბური მეტრიდან ამ მეთოდით მინიმუმ 11.5 მმ ნალექის მიღება შეიძლება.
დილის სუსხის მიუხედავად, კანადური ბატები ტბაში ეშვებიან და ტერფებს ისველებენ. მტკნარი წყლის არეები შესვენების ადგილია ამ გადამფრენი ფრინველებისთვის, რომლებიც გასულ საუკუნეში გადაჭარბებული ნადირობის მსხვერპლნი იყვნენ, ასევე დიდი რაოდენობით გაუჩანაგეს ნესტიანი ტერიტორიები. ბოლო პერიოდში ისინი ნელ-ნელა შეეჩვივნენ ადამიანების მიერ ხელოვნურად შექმნილ წყლიან ადგილებს, მაგალითად, გოლფის მოედნებს, პარკებს, აეროპორტებს. ამის გამო მუდმივ უსიამოვნებად იქცნენ, რიგ ადგილებში კი – სერიოზულ პრობლემად.
ბევრ მწერს ახლო ურთიერთობა აქვს მტკნარ წყალთან. ზოგიერთი წყლის ხოჭო, მაგალითად სურათზე ნაჩვენები წყლის ობობების ჯგუფი, წყლის ზედაპირზე ცხოვრობს, ხანდახან კი ყვინთავენ ჰაერის მეორე ჩასუნთქვამდე. სხვა მწერები იჩეკებიან კვერცხიდან და ცხოვრების პირველ ნაწილს წყალქვეშ ატარებენ, შემდეგ კი ხმელეთზე გადადიან, მაგრამ არასდროს შორდებიან დიდი მანძილით ტბორს მოზრდილობაშიც კი. მტკნარი წყლის საკვების ჯაჭვში მწერები მნიშვნელოვან რგოლს წარმოადგენენ და მთავარი საკბილოები არიან თევზებისა და სხვა ცხოველებისთვის.
აზრი, რომ ჩვენს მეზობელ წითელ პლანეტაზე წყალი არ არის, წარმოადგენდა იმ საშიშროებას, რომელზე საუბარსაც ბევრი მეცნიერი არიდებდა თავს. თუმცა ბოლო კვლევებით, მარსი უკვე რამდენიმე მილიარდი წელიწადია, მშრალია და ფაქტიურად 0-ია იმის შანსი, რომ განხორციელდეს ნასას ოცნება – გაიტანონ და განავითარონ მასზე სიცოცხლე.
განაგრძე კითხვა
რას ხედავენ სურათზე განსხვავებული აზრის მქონე ადამიანები?
განაგრძე კითხვა
ჩრდილოეთის ციალი 