ადამიანის ფიზიოლოგიასა და ფსიქოლოგიასთან დაკავშირებული ფენომენებიდან პლაცებოს ეფექტი ერთ-ერთი ყველაზე უცნაური და ნაკლებად ამოხსნილი მოვლენაა. მასზე ყველას გვსმენია, მაგალითად ის, რომ შეგვიძლია ავადმყოფობებისგან განვიკურნოთ მხოლოდ იმიტომ, რომ გვჯერა, ასე მოხდება. სხვა სიტყვებით, ვატყუებთ ორგანიზმს და ვაჯანსაღებთ მას, რაც ტვინის ძლევამოსილებას ამტკიცებს. თუმცა ამის გარდა არსებობს პლაცებოს ეფექტის გარკვეული ასპექტები, რომელთა ახსნა ექიმებისა და მეცნიერებისთვისაც კი რთულია.
ჭდე: ფსიქოლოგია
10 ყველაზე არაეთიკური ფსიქოლოგიური ექსპერიმენტი
ფსიქოლოგია შედარებით ახალგაზრდა მეცნიერებაა, რომელმაც განსაკუთრებული პოპულარობა მეოცე საუკუნეში მოიპოვა. ადამიანის ქცევისა და აზროვნების პროცესის შესასწავლად მრავალი ექსპერიმენტი ჩატარდა, რასაც მოჰყვა ის, რომ ზოგიერთი ფსიქოლოგი ძალიან შორს წავიდა და დაკვირვებისას გადაუხვია ეთიკურ ნორმებსა და სტანდარტებს. თუმცა ამ ყველაფერს ერთი დადებითი თვისებაც ჰქონდა – ფსიქოლოგიის მეცნიერებას ახალი აღმოჩენები შემატა.
ფსიქოსექსუალური განვითარების ეტაპები ფროიდისეულად
ზიგმუნდ ფროიდი ერთ-ერთი პირველი იყო, რომელმაც გამოიტანა დასკვნა, რომ გონებრივი დარღვევების მიზეზი იმალება ადამიანის წარსულში, სქესობრივად ჩამოყალიბებისას წამოჭრილ პრობლემებში და ფიზიკური მდგომარეობა ამასთან კავშირში არაა. საზოგადოება მას ძირითადად იცნობს, როგორც “ოიდიპოსის კომპლექსის” აღმწერს, თუმცა ფროიდს გაცილებით ვრცელი და რთული ნაშრომები აქვს შექმნილი, ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო კი ადამიანის განვითარების სტადიებია.
განაგრძე კითხვა
სკეპტიკური თვალით დანახული წინასწარმეტყველური სიზმრები
მსოფლიოში ბევრი ადამიანი ირწმუნება, რომ კატასტროფა ან რაიმე სახის უბედურება წინასწარ იხილა სიზმრის მეშვეობით. რამდენად რეალურია ასეთი წინათგრძნობა? ქვემოთ მოყვანილი სტატია წარმოადგენს ნაწყვეტს ფსიქოლოგ რიჩარდ ვაისმანის წიგნიდან “რატომ ვხედავთ იმას, რაც არ არსებობს”. ვაისმანი მეცნიერულ-სკეპტიკურ მეთოდს მიჰყვება კვლევისას და გვანახებს, როგორ შეიძლება სიზმარმა ჩვენი ტვინი მოატყუოს.
“მოწმის ეფექტის” ცნობილი შემთხვევები
მოწმის ეფექტს ფსიქოლოგიაში იმ სოციალურ მოვლენას უწოდებენ, რომლის დროსაც მძიმე სიტუაციაში ადამიანები არ ეხმარებიან დაშავებულს, თუკი მათ გარდა ახლომახლო სხვებიც არიან. ამასთან, რაც მეტია მაყურებელთა რიცხვი, მით ნაკლებია დახმარების შანსი. ყველაზე ცნობილი შემთხვევა და ამ მოვლენის პროტოტიპი ბიბლიაშია აღწერილი, იესოს მოყოლილ იგავში: მგზავრი ავაზაკებმა გაძარცვეს, დაჭრეს და დააგდეს ცოცხალ-მკვდარი. გზაზე ჩაიარა მღვდელმა, შეხედა მას და აუარა გვერდი. ასევე მოიქცა ლევიტელიც. ცოტა ხანში გამოიარა სამარიტელმა, შეებრალა, შეუხვია ჭრილობა, შესვა თავის სახედარზე, მიიყვანა სასტუმროში და მოუარა მას. სასტუმროს პატრონს ორი დინარი მისცა და მოვლის შემთხვევაში უფრო მეტს დაჰპირდა. ქვემოთ მოყვანილ სიტუაციებში კი არავინ იქცევა და არც ფიქრობს სამარიტელივით მოქცევას.
ჩრდილოეთის ციალი 