ორშაბათს ნასამ განაცხადა ჯერჯერობით ყველაზე ძლიერი მტკიცებულების შესახებ, რომ მარსზე პერიოდულად თხევადი წყალი მოედინება.
პლანეტების მკვლევარი მეცნიერები ხშირად აღნიშნავენ, რომ უცხოპლანეტური სიცოცხლის ძიებისას საჭიროა „მივყვეთ წყალს”, შესაბამისად მარსზე წყლის დინების აშკარა მტკიცებულების აღმოჩენა მნიშვნელოვან სიახლეს წარმოადგენს და შესაძლო ქვეტექსტებიც გააჩნია არამიწიერ სიცოცხლესთან დაკავშირებით.
მარცხნიდან მარჯვნივ: ჰაბლის, ჯეიმს ვებისა და მაღალი გარჩევადობის ტელესკოპები
როცა საქმე ასტრონომიას ეხება, დიდი თითქმის ყოველთვის უკეთესია.
მიუხედავად იმისა, რომ საყოველთაოდ ცნობილი ჰაბლის ტელესკოპი 2018 წელს მასზე სამჯერ დიდი ჯეიმს ვების კოსმოსური ტელესკოპის (JWST) ჩრდილში მოექცევა, ასტრონომები უკვე ალაპარაკდნენ გაცილებით შთამბეჭდავ კოსმოსურ ობსერვატორიაზე, რომლის ფონზეც ორივე მათგანი „სამარცხვინოდ” გამოჩნდება. და რაც ყველაზე ამაღელვებელია, მან შეიძლება განსაზღვროს, რამდენად იშვიათი ან გავრცელებულია სიცოცხლე სამყაროში.
ახალი კვლევის მიხედვით, ირმის ნახტომის გალაქტიკაში იმ პლანეტების რაოდენობა, რომლებსაც შეუძლიათ კომპლექსური სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პირობები შექმნან, დაახლოებით 100 მილიონია. კვლევის მთავარი ავტორი ნაშრომს აღწერს, როგორც „ჩვენი გალაქტიკის იმ ადგილების პირველ რაოდენობრივ შეფასებას, რომლებზეც შეიძლება მიკრობულზე უფრო მაღალი დონის სიცოცხლე იყოს, რაც ობიექტურ მონაცემებს ემყარება”, თუმცა მასში გარკვეული ადგილი უჭირავს ვარაუდებსაც.
სხვა პლანეტაზე სიცოცხლის აღმოჩენის პერსპექტივა უდავოდ ამაღელვებელია. წლების განმავლობაში მეცნიერები ცდილობდნენ, თეორიულად ემსჯელათ, თუ როგორ წარმოიშვა სიცოცხლე ჩვენს პლანეტაზე, რათა განესაზღვრათ, როგორ შეიძლებოდა ანალოგიური რამის მოხდენა სხვა დასახლებად პლანეტებზე. მკვლევარებისთვის განსაკუთრებული ინტერესის სფეროს წარმოადგენენ ექსტრემალურ გარემოში მცხოვრები მიკრობები, რადგან ზოგიერთი მათგანი დედამიწის სიცოცხლის უძველეს ფორმებად მიიჩნევა. ეს უძველესი და საკმაოდ გამძლე ორგანიზმები, რომლებსაც „ექსტრემოფილებს” უწოდებენ, სწრაფად ეგუებიან მკაცრ პირობებს და შესაბამისად, მიმზიდველ კანდიდატებს წარმოადგენენ სხვა პლანეტებზე სიცოცხლის არსებობის საკითხში.
დიდი ცვლილებებია მოსალოდნელი სერო არმაზონესზე, ჩილეში მდებარე მთაზე. აქ იწყება დედამიწის უდიდესი ტელესკოპის მშენებლობა და მისი სახელი იქნება „ევროპის ექსტრემალურად დიდი ტელესკოპი” (E-ELT). სახელი თითქოს გაზვიადებული ჩანს, მაგრამ არ ტყუის. E-ELT მინიმუმ ათჯერ უფრო დიდი იქნება, ვიდრე დედამიწის ზედაპირზე არსებული ნებისმიერი ტელესკოპი და საკმარისად მგრძნობიარე საიმისოდ, რომ მზის სისტემის მიღმა სიცოცხლე შენიშნოს.
ნასას კეპლერის კოსმოსური ტელესკოპის დახმარებით ასტრონომებმა აღმოაჩინეს დედამიწის ზომის პირველი პლანეტა, რომელიც მდებარეობს თავისი ვარსკვლავის დასახლებად ზონაში – არეალში, სადაც პლანეტის ზედაპირზე თხევადი წყლის არსებობა შესაძლებელია. Kepler-186f-ის აღმოჩენა ადასტურებს, რომ ჩვენი მზის სისტემის გარდა სხვაგანაც არის დედამიწის მსგავსი, სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პლანეტები.
როგორც იცით, გასული წლის დეკემბერში მეცნიერებმა მოიპოვეს მტკიცებულებები, რომ იუპიტერის ყინულოვან თანამგზავრ ევროპას სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პირობები გააჩნია. ამჯერად მსგავსი აღმოჩენა გაკეთდა სატურნის თანამგზავრ ენცელადის შესახებ – მის სიღმეებში თხევადი წყლის ოკეანეა, რომელიც ზომით ჩრდილოეთ ამერიკაში მდებარე ზემო ტბის მსგავსია და მასში შეიძლება ცოცხალი ორგანიზმები ბინადრობდნენ.
● აღმოაჩინეს ყველაზე ხნიერი გალაქტიკები.
ჰაბლისა და სპიცერის კოსმოსური ტელესკოპების მიერ ერთობლივად განხორციელებულმა დაკვირვებებმა აღმოაჩინა ყველაზე ადრეული გალაქტიკები. ისინი იმ პერიოდში ჩამოყალიბდნენ, როცა ვარსკვლავების ფორმირების პროცესები პიკში შედიოდა. ტელესკოპიდან გალაქტიკები ისეთი ფორმით ჩანან, როგორც 10 მილიარდი წლის წინ იყვნენ. ისინი განსხვავებულია ჩვენს წარმოდგენაში არსებული გალაქტიკებისგან – ზომით პატარები, ყველაზე დიდი კი „ირმის ნახტომის” მეათედი მასის მქონეა. არ გააჩნიათ სპირალური ან ელიფსური ფორმა, არამედ ვარსკვლავების არარეგულარული ფორმის კლასტერებს წარმოადგენენ. აღმოჩენილებს შორის არის 13 მილიარდი წლის 4 გალაქტიკა, რომლებიც „ირმის ნახტომზე” 50-ჯერ სწრაფად ყალიბდებოდნენ. „ნასა” მალე დაიწყებს ადრეული გალაქტიკების უფრო დაწვრილებით შესწავლას, 2018 წელს კი ამ მისიას ჯეიმს ვების კოსმოსური ტელესკოპი განაგრძობს.
ჰაბლის ტელესკოპის დახმარებით ასტრონომებმა დაადგინეს, რომ იუპიტერის ყინულოვან თანამგზავრ ევროპის ზედაპირზე მასიური გეიზერები ამოიფრქვა. წყლის ნაკადი 200 კმ-ის სიმაღლეზე აიჭრა.
ფილოსოფოსები ჯერ კიდევ პლატონის დროიდან ეჭვობდნენ, რომ სამყარო, რომელშიც ჩვენ ვცხოვრობთ, რეალური არაა. კომპიუტერების განვითარებასთან ერთად ეს იდეა ისევ გამოვიდა დღის სინათლეზე და ახალი მიმართულება შეიძინა. ამას ხელი შეუწყო ზოგიერთმა ფილმებმაც, როგორიცაა „დასაწყისი”, „ბნელი ქალაქი” და „მატრიცის” ტრილოგია. რამდენად შესაძლებელია, ჩვენ უბრალოდ კომპიუტერულ სიმულაციაში ვცხოვრობდეთ? წარმოგიდგენთ ამ მოსაზრების მხარდამჭერ არგუმენტებს.
ჩრდილოეთის ციალი 