● ჩინეთმა წარმატებულად დასვა როვერი მთვარეზე.
ჩინეთმა თავისი პირველი რობოტული მოდული დასვა მთვარეზე. აშშ-ისა და სსრკ-ის შემდეგ ის გახდა მესამე ქვეყანა, რომელმაც მოახერხა დედამიწის ციურ თანამგზავრზე დაშვება. ხომალდმა Chang’e 3-მა და მისმა როვერმა Yutu-მ 37 წლიანი პაუზა დაარღვიეს. აქამდე ჩინეთს ორი მისია ჰქონა მთვარეზე გაშვებული, თუმცა ისინი მხოლოდ გარს უვლიდნენ მას. როვერი მუშაობს მზის ენერგიაზე, აღჭურვილია კამერებით, რადარული სისტემით და სამეცნიერო ხელსაწყოებით. ჩანგ’ი მთვარის ქალღმერთია ჩინურ მითოლოგიაში, მის პატივსაცემად ერქვა სახელი წინა ორ მისიასაც: Chang’e 1 და Chang’e 2. რაც შეეხება იუტუს, ის მთვარეზე მცხოვრები კურდღელია და ქალღმერთს ეკუთვნის.
ჭდე: სიახლე
გასული კვირა მეცნიერებაში [2.12-8.12]
● ახალი ეგზოპლანეტა ახალი ინფორმაციით.
300 სინათლის წლის მოშორებით, ჯვრის თანავარსკვლავედში მდებარე პლანეტა HD106906b ზემასიურია – ის იუპიტერზე 11-ჯერ მძიმეა. გარდა ამისა, დედა-ვარსკვლავისგან საკმაო მანძილით, 650 ასტრონომიული ერთეულითაა (97 მილიარდი კმ) დაშორებული. ეს მზესა და მის უშორეს პლანეტას, სატურნს შორის არსებულ დისტანციაზე 70-ჯერ მეტია. ამ ორი ფაქტორის გამო კითხვის ნიშნის ქვეშ დგება რიგი საკითხები პლანეტებისა და ვარსკვლავების ფორმირების შესახებ.
გასული კვირა მეცნიერებაში [18.11-24.11]
● ვითარდება შიზოფრენიის სამკურნალო ბიონიკური ხელსაწყო.
მეცნიერები ავითარებენ პირველ ბიონიკურ იმპლანტანტს, რომელიც ხელშემწყობი იქნება გონებრივი დაავადებების მკურნალობაში. შემდეგი სამი წლის განმავლობაში პროფესორი ქსუ-ფენგ ჰუანგი და მისი კოლეგები ავსტრალიის ვოლონგონგის უნივერსიტეტიდან იმუშავებენ იმპლანტანტზე, რომელიც მნიშვნელოვნად შეამსუბუქებს შიზოფრენიის სიმპტომებს. შიზოფრენია მსოფლიოს 1%-ს სჭირს, ამ დროს ტვინის სტრუქტურული ანომალიები ნეირონებს ნორმალურად ფუნქციონირებაში ხელს უშლის. მის ჩამოყალიბებაში თავისი როლი აქვს გენეტიკასა და გარემოს. მხოლოდ აშშ-ში შიზოფრენიის სამედიცინო ხარჯები წელიწადში 22 მილიარდ დოლარზე მეტია. იმპლანტანტი მოთავსდება ტვინის შუბლის წილში და მოახდენს ნეირონების სტიმულირებას. ის დამზადებული იქნება ორგანული პოლიმერებისგან, რომლის ეფექტურობაც კუნთებისა და ნერვული ქსოვილების სტიმულირებაში უკვე გამოცდილია.
გასული კვირა მეცნიერებაში [11.11-17.11]
● პლანეტარული ობიექტი, რომელიც წყალში იტივტივებს.
პლანეტების შემსწავლელმა მეცნიერმა მაიკლ ბრაუნმა სიმკვრივე გაუზომა კოიპერის სარტყელში მდებარე პლანეტარულ სხეულს, რომლის სიგანეც 650 კმ-ია და აღმოაჩინა, რომ მას წყალზე დაბალი მაჩვენებელი აქვს. ამ ციურ სხეულს „2002 UX25″ ეწოდება და მზის სისტემის ჯუჯა პლანეტის კანდიდატს წარმოადგენს. მან შეიძლება შეცვალოს ამჟამინდელი წარმოდგენა პლანეტების ფორმირების თეორიაზე. ტრადიციულად მიიჩნეოდა, რომ პლანეტები მზის გარშემო მოძრავი მტვრის გროვისგან ყალიბდებოდნენ. შემდეგ კი დროთა განმავლობაში მტვრის ნაწილაკების შეკავშირებით მიიღებოდა უფრო მყარი და გამძლე მასალა. თუკი ეს შეხედულება სწორია, მაშინ კოიპერის სარტყელში ყველა პლანეტას მსგავსი სიმკვრივე უნდა ჰქონდეს. მაგრამ აღმოჩნდა, რომ პატარა სხეულები წყალზე ნაკლებად მკვრივები არიან. თავიდან ეს იმით ახსნეს, რომ დიდი ობიექტები მეტი გრავიტაციული ძალის გამო ნაწილაკებს უფრო მჭიდროდ აკავშირებენ ერთმანეთთან. მაგრამ 2002 UX25 საშუალო ზომისაა და მისი სიმკვრივე არა შუალედური, არამედ პატარა სხეულების მსგავსია. მეცნიერთა ნაწილი ვარაუდობს, რომ ამის მიზეზი შემცველობაში ყინულის დიდი რაოდენობაა.
გასული კვირა მეცნიერებაში [4.11-10.11]
● მინის წარმოებამ შესაძლოა, რადიოაქტიური ნარჩენები შეამციროს.
ბირთვული ენერგიის წარმოება ითვლება უფრო უსაფრთხოდ და აქვს ნაკლები ნარჩენი, ვიდრე ქვანახშირისა და ბუნებრივი აირის დამუშავების შემთხვევაშია, თუმცა ეს მცირეოდენი ნარჩენიც კი ძალიან სახიფათოა. უყურადღებოდ მოქცევის შემთხვევაში შეიძლება ადამიანებში სიმსივნეები, ეკოსისტემაში კი მკვეთრად ნეგატიური ეფექტები გამოიწვიოს. ამჟამად ნარჩენებს ბეტონის ცისტერნებში ინახავენ, რაც დიდ ხარჯებთანაა დაკავშირებული – სანამ უვნებელი გახდება, შეიძლება ასობით ათასი წელი გავიდეს. თუმცა ახალი ტექნოლოგიით შესაძლოა ნარჩენების რაოდენობა სერიოზულად შემცირდეს. შეფილდის უნივერსიტეტის მკვლევართა ჯგუფმა აჩვენა, რომ მეტალურგიულ ღუმელში პლუტონიუმის ნარჩენების შერევა რკინის შლაკებთან (ანუ ვიტრიფიკაცია), რომლებიც ფოლადის წარმოების შემდეგ რჩება, წარმოქმნის ახალი ტიპის მინას, რაც რადიაციული ნარჩენების რაოდენობას შეამცირებს 85-95%-ით. მსოფლიო მასშტაბით, ყოველ წელს 200 000 კუბური მეტრი ნარჩენი მიიღება. თუკი მას გარდაქმნიან მინად, მნიშვნელოვნად შემცირდება ხარჯები და ბირთული ენერგიის წარმოება კიდევ უფრო უსაფრთხო გახდება.
გასული კვირა მეცნიერებაში [28.10-3.11]
● ავსტრალიაში 3 ახალი სახეობა აღმოაჩინეს.
ჩრდილო-აღმოსავლეთ ავსტრალიაში ჩატარებულმა ექსპედიციამ, რომელსაც ხელმძღვანელობდნენ ჯეიმს კუკის უნივერსიტეტის პროფესორი დოქტორი კონრად ჰოსკინი და ნეიშენალ ჯეოგრაფიკის ფოტოგრაფი და ჰარვარდის უნივერიტეტის მკვლევარი დოქტორი ტიმ ლამანი, სამი ახალი სახეობა აღმოაჩინა. ამ ნაკლებად გამოკვლეულ რეგიონში უცნობ ფოთლისკუდიან გეკონს, ოქროსფერ ხვლიკსა და ქვებზე მობინადრე ბაყაყს წააწყდნენ. ისინი სამყაროს დანარჩენი ნაწილისგან მილიონობით წლების განმავლობაში იყვნენ იზოლირებულნი და უნიკალური შტრიხები ჩამოუყალიბდათ.
ჩრდილოეთის ციალი 