ყველას გვსმენია ცხოველთა სამყაროში არსებული სექსუალური კანიბალიზმის საშიშ ისტორიებზე. სექსუალური კანიბალიზმი ალბათ სქესთა შორის კონფლიქტის ყველაზე უკიდურესი ფორმაა. მსგავსი რამ დაფიქსირებულია ჩოქელებისა და ობობების რამდენიმე სახეობაში, თუმცა აღსანიშნავია ამ ჩვევის საოცარი მრავალფეროვნებაც.
ჭდე: სახეობა
რომელი სახეობები გადაურჩებიან მეექვსე მასიურ გადაშენებას?
ბოლო პერიოდში მეცნიერებმა გამოთქვეს აზრი, რომ მეექვსე მასიური გადაშენება დაწყებულია. ეს ამბავი თავისთავად თავზარდამცემია, თუმცა არიან თუ არა ადამიანები იმდენად ჭკვიანები და მნიშვნელოვნები, რომ გადაშენებას გადაურჩნენ? პალეონტოლოგები დიდი ხანია, ცდილობენ ამ კითხვას ნათელი მოჰფინონ იმ ზოგადი წესების დადგენით, რომლითაც სახეობის გადარჩენის წინასწარმეტყველებაა შესაძლებელი.
საკითხი ადვილი გადასაწყვეტი არაა, თუმცა კვლევები ჯერჯერობით იმაზე მიანიშნებს, რომ იღბალი ჩვენს მხარეს არ დგას.
დედამიწას მეექვსე დიდი გადაშენება ემუქრება
ამერიკული ბიზონების თავის ქალების გროვა, 1870-იანი წლები
დედამიწა მასზე მობინადრე სახეობების მასიური გადაშენების ზღვარზეა, თუმცა ამჯერად კატაკლიზმის მიზეზი არც ასტეროიდი იქნება და არც გამყინვარება. მეცნიერთა თქმით, მცენარეები და ცხოველები იხოცებიან მინიმუმ 1000-ჯერ უფრო სწრაფად, ვიდრე ადამიანის მოსვლამდე იყო და 10-ჯერ უფრო სწრაფად, ვიდრე აქამდე ეგონათ.
ზღვაში მობინადრე უცხოპლანეტური გარეგნობის მქონე არსებები
● ატოლას მედუზა
ეს მედუზა საკმაოდ გავრცელებულია და მას ყველა ოკეანეში შეხვდებით, თუმცა სანაპიროზე ლოდინს აზრი არ აქვს – მათი საბინადრო წყალქვეშ 700 მეტრში მდებარეობს. ოკეანის სიღრმეებში მობინადრე ბევრი სახეობის მსგავსად, ატოლას მედუზაც ბიოლუმინესცენტურია (აქვს ნათების უნარი). თუმცა ზღვის ეშმაკისგან განსხვავებით, ამ თვისებას არა მსხვერპლის მისაზიდად, არამედ გასაქცევად იყენებს. საფრთხეში აღმოჩენისას ატოლა სინთლეს ასხივებს და უფრო დიდ თევზებს იზიდავს, რომლებიც მის თავდამსხმელს ედევნებიან და მას თავის დაღწევის საშუალებას აძლევენ. ამ მედუზას ასევე გააჩნია წაგრძელებული საცეცი, რომელსაც სანადირო დანიშნულება აქვს. საცეცი მსხვერპლს სხეულზე ეხვევა და აქეთ-იქით აქნევს, სანამ ძალას არ გამოაცლის – სწორედ ისე, როგორც მეთევზეები ღლიან მსხვილ თევზებს.
კამუფლაჟის გასაოცარი შემთხვევები ცხოველთა სამყაროში
● ბარონის მუხლუხი
ჩვეულებრივი ბარონი, ან უბრალოდ ბარონი, ინდოეთსა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაშია გავრცელებული. გამოჩეკვისას მათი ზომა 4 მმ-ია და პატარა გამონაზარდები აქვთ, თუმცა ზრდის მეოთხე-მეხუთე სტადიაზე 45 მმ-ს აღწევენ. მათი ფორმა და შეფერილობა არაჩვეულებრივად ეხამება ფოთლებს, რისი მეშვეობითაც მომწიფების ასაკამდე მტაცებლებს თავიდან იცილებენ.
მეცნიერები გადაშენებული ცხოველების გაცოცხლებას აპირებენ
მეცნიერები აქტიურად მსჯელობენ 24 გადაშენებული ცხოველის აღდგენასა და დედამიწაზე დაბრუნებაზე, თუმცა ეს არ იქნება იურული პერიოდის პარკის მსგავსი მოვლენა, რადგან მკვლევართა თქმით, დინოზავრების დნმ-ი ამ პროექტისთვის ძალიან ძველია. კონკრეტული სახეობები მეცნიერებმა განიხილეს ვაშინგტონში TEDx კონფერენციაზე, რომელსაც National Geographic-ი ასპონსორებდა.
ხშირად დასმული კითხვები ევოლუციის თეორიაზე
#1 ძირითადი საკითხები
რა არის ევოლუცია?
ბიოლოგიური ევოლუცია აღნიშნავს პოპულაციაში დროთა განმავლობაში მომხდარი ცვლილებების ერთობლიობას. ეს ცვლილებები მიმდინარეობს გენეტიკურ დონეზე, როცა ორგანიზმის გენები განიცდიან მუტაციებს და/ან სხვადასხვა გზებით ერთიანდებიან გამრავლების პროცესში და გადაეცემიან მომავალ თაობებს. ზოგჯერ ცალკეული ორგანიზმები ავითარებენ ახალ თვისებებს, რაც ადგილობრივი გარემოს პირობებში უპირატესობას აძლევს მათ გადარჩენისა და გამრავლების საკითხში. ეს უპირატესობა თანდათან მტკიცდება პოპულაციაში, ხოლო უპირატესობის არმქონე ინდივიდების რაოდენობა მცირდება. ამ პროცესს ბუნებრივი გადარჩევა (სელექცია) ეწოდება. არაგენეტიკური ცვლილებები, რომლებიც ორგანიზმში ხდება სიცოცხლის განმავლობაში, მაგალითად ვარჯიშის შედეგად კუნთოვანი მასის ზრდა, არ გადაეცემა მომდევნო თაობებს და არ წარმოადგენს ევოლუციის მაგალითს.
ნაკლებად ცნობილი ფაქტები მგლებზე
რთულია, დედამიწაზე მოიძებნოს მეორე ცხოველი, რომელსაც ადამიანზე ისეთი გავლენა ჰქონდა, როგორიც – მგელს. ნორვეგიულ მითოლოგიაში ისინი ღმერთები იყვნენ, ძველი რომაული ლეგენდით – რომულუსისა და რემუსის აღმზრდელები, შუა საუკუნეებში კი მაქციებზე, იგივე ადამიან-მგლებზე უამრავი თქმულება არსებობდა. რაც უფრო მნიშვნელოვანია, მგელი სავარაუდოდ იყო პირველი არსება, რომელიც ადამიანმა მოიშინაურა და მის შთამომავლებს დღეს შინაური ძაღლების სახელით ვიცნობთ. თუმცა თავად ეს პროცესი, რომელიც დაახლოებით 15 000 წლის წინ დაიწყო, დღემდე ბურუსითაა მოცული. სხვადასხვა დროს მგლები ჩვენთვის იყვნენ როგორც ყველაზე ახლო მეგობრები, ისე ყველაზე მძვინვარე მტრები.
მანათობელი ცხოველები მეცნიერების სამსახურში
მედუზა Aequorea victoria
როგორ ანათებს?
მწვანე მანათობელი ცილებით, რომლებიც ბუნებრივად აქვს
რაში გვეხმარება?
1961 წელს მასაჩუსეტსის საზღვაო ბიოლოგიის ლაბორატორიის მკვლევარმა ოსამუ შიმომურამ ამ მედუზაში აღმოაჩინა მოლეკულა, რომელიც ულტრაიისფერი განათების ქვეშ ღია მწვანედ კაშკაშებდა. 10 000 ნიმუშიდან გამოცალკევებულ მოლეკულებზე დაკვირვებით შიმომურამ ის ცილები აღმოაჩინა, რომლებიც ნათებას ქმნიდნენ. მას შემდეგ შიმომურას მწვანე მანათობელი ცილები გამოყენებულ იქნა მანამდე უხილავი პროცესების გასაშიფრად, როგორიცაა კიბოს გავრცელება ან ნერვული უჯრედების განვითარება, შიმომურამ და მისმა კოლეგებმა კი 2008 წელს ნობელის პრიზი აიღეს.
მანათობელი ცილები ასევე გამოიყენეს უცნაური არსებების შესაქმნელად, როგორიცაა ფლუორესცენციული ლეკვები, მაიმუნები, თაგვები, თევზები და ა.შ.
კრევეტი, რომლის მოხარშვაც შეუძლებელია
მეცნიერები წააწყდნენ კრევეტის აქამდე უცნობ სახეობას, რომლის საბინადრო არეალშიც წყლის ტემპერატურა 4-ჯერ აღემატება დუღილისას. ეს უცნაური არსება ზღვის დონიდან ნებისმიერ სხვა კრევეტზე უფრო დაბლა ბინადრობს.
ჩრდილოეთის ციალი 