ისინი ჩვენი სამყაროს „შუქურებად” არიან ცნობილი – მბრუნავი ნეიტრონული ვარსკვლავები, რომლებიც გამოყოფენ ელექტრომაგნიტური რადიაციის სხივებს და ეს სხივები მხოლოდ მაშინაა ხილული, თუკი თქვენი მიმართულებით მოძრაობენ. პულსარებად ცნობილ ვარსკვლავურ ნაშთებს ასე იმიტომ უწოდეს, რომ მათი გამოსხივებები თითქოს კოსმოსში „პულსირებენ”.
ეს უძველესი ობიექტები არამარტო გასაოცრები და შესანიშნავები არიან დაკვირვებისთვის, არამედ სარგებელიც მოაქვთ ასტრონომებისთვის…
ანტიკური ხანის ასტრონომები ცის მოძრაობას აღნუსხავდნენ, ბეჯითად აღნიშნავდნენ ხოლმე გადაადგილებებს ვარსკვლავებით მოჭედილ ცაზე. მთვარის გამოსახულება პატარ-პატარა ტემპებით ყოველღამე იცვლებოდა, ჩვენი პლანეტარული მეგობრები მოდიოდნენ და მიდიოდნენ, იშვიათად კი მოკაშკაშე ყინულოვანი მაწანწალები ჩაგვიქროლებდნენ ხოლმე.
მაგრამ ვარსკვლავები? ისინი ძირითადად ერთ ადგილზე რჩებოდნენ, ამიტომ როცა ახალი, ვარსკვლავის მსგავსი ნათება ცოტა ხნით გამოჩნდებოდა და შემდეგ ფერმკრთალდებოდა, დედამიწაზე მყოფი ცის დამკვირვებლები აუცილებლად შენიშნავდნენ ხოლმე.
კოსმოსის კვლევის ეპოქაში ერთ-ერთი უდიდესი სიურპრიზი იყო იმის აღმოჩენა, რომ „მკვდარ” ვარსკვლავებს ზოგჯერ გაცილებით მეტი ენერგია აქვთ, ვიდრე „ცოცხლებს”. როდესაც მზეზე 1.5-3-ჯერ მძიმე ვარსკვლავი ამოწურავს თავის ბირთვში არსებულ ენერგიას, ეწყება გრავიტაციული კოლაფსის პერიოდი და გარდაიქმნება ნეიტრონულ ვარსკვლავად. მისი დიამეტრი საშუალოდ 20 კმ-ია, მაგრამ იმდენად მკვრივია, რომ 1 კუბური სანტიმეტრი რამდენიმე მილიარდ ტონას იწონის.
ჩრდილოეთის ციალი 