კატასთან ჩახუტება და მისი დამამშვიდებელი მელოდიური კრუტუნის მოსმენა კატების მოყვარულთა უმეტესობისთვის სამოთხეა. მაგრამ როგორ გამოსცემენ ეს არსებები ამ უწყვეტ დამაწყნარებელ ხმებს?
თავდაპირველად კატისებრთა ოჯახი იყოფოდა ორ ჯგუფად – ისინი, რომლებიც ვერ კრუტუნებენ, მაგრამ ღრიალებენ (ლომი, ვეფხვი, ლეოპარდი, თოვლის ლეოპარდი და ლაქებიანი ლეოპარდი) და ისინი, რომლებიც ვერ ღრიალებენ, მაგრამ კრუტუნებენ (შინაური კატა სხვა მომცრო კატისებრებთან ერთად, როგორიცაა ავაზა, ფოცხვერი და პუმა).
ტერმინი „დიდი კატები”, რომელიც არ წარმოადგენს ბიოლოგიურ კლასიფიკაციას, გამოიყენება კატისებრთა ოჯახის მსხვილი წევრების გამოსაყოფად უფრო მომცრო თანამოძმეებისგან. „დიდი კატების” ერთ-ერთი განმარტება ამ ტერმინში აქცევს პანტერას გვარის 4 წევრს: ვეფხვი, ლომი, იაგუარი და ლეოპარდი. მხოლოდ ამ გვარის წარმომადგენელ კატისებრებს აქვთ ღრიალის უნარი. ხოლო „დიდი კატების” უფრო ფართო განმარტება ასევე მოიცავს პუმას, ავაზას, თოვლის ლეოპარდსა და ლაქებიან ლეოპარდს. მიუხედავად ზომაში დიდი სხვაობისა, დიდი კატები ერთმანეთს ჰგვანან სხეულის აგებულებითა და ქცევებით. თუმცა აქ გამონაკლისია ავაზა – ის მნიშვნელოვნად განსხვავდება როგორც დიდი, ისე პატარა კატებისგან. ყველა მათგანი ხორცისმჭამელია და არაჩვეულებრივი მტაცებელი, საბინადრო არეალი კი მოიცავს ამერიკის კონტინენტებს, აფრიკას, ევროპასა და აზიას.
პლანკინგისა და ოულინგის შემდეგ ინტერნეტში ახალი გატაცება გამოჩნდა – ჩვეულებრივი ადამიანები თავიანთ შინაურ ცხოველებთან ერთად იმეორებენ ცნობილ კადრს მულტფილმიდან ,,მეფე ლომი”, როდესაც ბრძენი მანდრილი, სახელად რაფიკი, მაღლა სწევს ლომის ბოკვერ სიმბას და ცხოველების ჯოგს წარუდგენს.
ველური ბუნების სიამაყეები – ლომები, ვეფხვები და დანარჩენი დიდი კატები – თანდათანობით ქრებიან მსოფლიოს სხვადასხვა ადგილებიდან, გვაფრთხილებენ გარემოს დაცვის ექსპერტები.
ლომები საფრთხის ქვეშ არიან მთელს მათ საბინადროში – აფრიკის კონტინენტზე. თუმცა არსად არაა მათი მდგომარეობა ისეთი სახიფათო, როგორიც კენიაში, მასაის ტერიტორიაზე, სადაც ამ მსხვილ მამრს გადაუღეს ფოტო. აქ ლომების რაოდენობა 150-ზე ნაკლებია და სრულად ამოწყდომის გარდაუვალი საფრთხე ემუქრებათ მასაის მწყემსებისგან. ისინი აქტიურად ნადირობენ ლომებზე, რითიც სამაგიეროს უხდიან მათი საქონლის მოტაცებისთვის.
ავაზას ხმელეთზე სისწრაფეში ბადალი არ ჰყავს – მისი სიჩქარე ზოგჯერ 120 კმ/სთ-მდე ადის. ამის გამო თითქმის შეუძლებელია, მას ხელიდან რამე დაუსხლტეს – მისი მსხვერპლები მაქსიმუმ ამის ნახევარს ავითარებენ. გრძელი და დაკუნთული ფეხების გარდა, ავაზას შესანიშნავი მხედველობა და სმენა აქვს, რის გამოც დღისით პატარა გაფაჩუნებაც არ გამოეპარება. ზოგჯერ შემაღლებულ ადგილზე ადის ხოლმე და იქიდან ზვერავს უფრო ფართო არეალებს საკბილოს ძებნაში.
აფრიკული ლომის ბოკვერი ისვენებს მაღალ ბალახებში ბოტსვანას ოკავანგოს მდინარის დელტაში. ერთ დროს ეს სახეობა ბინადრობდა მთელ აფრიკაში, სირიაში, ისრაელში, ერაყში, პაკისტანში, ირანსა და ჩრდილო-დასავლეთ ინდოეთში. 50 წლის წინ ლომების რაოდენობა 450 000 იყო, დღეს კი 20 000-მდეა ჩამოსული.
განაგრძე კითხვა
ნიან კატა (Nyan Cat) არის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და გავრცელებული მემე ინტერნეტ-სივრცეში. თავდაპირველად ის გამოჩნდა, როგორც 8 ბიტიანი ფერადი ანიმაციური GIF, შემდეგ კი ვიდეოც გაკეთდა და ფონად დაედო რემიქსი სიმღერისა “Nyanyanyanyanyanyanya!”.
სმილოდონი გადაშენებული სახეობაა ხმალკბილა კატების ოჯახიდან. მისი საბინადრო არეალი იყო ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკა. წარმოიშვა დაახლოებით 2.5 მილიონი წლის წინ, გადაშენდა – 10 000 წლის წინ. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგჯერ მას ხმალკბილა ვეფხვსაც ეძახიან, ის არ წარმოადგენდა ვეფხვის სახეობას. სმილოდონი ბერძნული სიტყვებიდან წარმოდგება: σμίλη (სმილე) – დანა და ὀδoύς (ოდოუს) – კბილი.
განაგრძე კითხვა
იბერიული ფოცხვერი ერთ-ერთია იმ სახეობათაგან, რომლებსაც კრიტიკულ საფრთხეში მყოფის სტატუსი აქვთ მინიჭებული. მისი საბინადრო არეალია იბერიის (პირინეის) ნახევარკუნძული. წარსულში ეს სახეობა ევრაზიული ფოცხვერის ქვესახეობად იყო მიჩნეული, თუმცა მოგვიანებით გამოაცალკევეს. ორივე სახეობა ცენტრალურ ევროპაში გაჩნდა პლეისტოცენის ეპოქაში, შემდეგ კი საცხოვრებელი ტერიტორიის მიხედვით გაიყვნენ.
განაგრძე კითხვა
ჩრდილოეთის ციალი 