გაფართოებითა და აჩქარებით, ბნელი მატერიითა და ენერგიით სამყარო მუდმივად აოცებს და თავგზას ურევს ასტრონომებს. წარმოგიდგენთ რამდენიმე გასაკვირ და საინტერესო ფაქტს ჩვენი სამყაროს შესახებ.
ჭდე: დიდი აფეთქება
კითხვები კოსმოსსა და დიდ აფეთქებაზე
● აქვს თუ არა სამყაროს კიდე, რომლის მიღმაც არაფერია?
არ არსებობს მტკიცებულება, რომ სამყაროს კიდე აქვს. სამყაროს ნაწილი, რომელზე დაკვირვებაც დედამიწიდან შეგვიძლია, მეტნაკლებად ერთფეროვნადაა შევსებული გალაქტიკებით და ყოველ მხარეს ვრცელდება 46 მილიარდ სინათლის წელიწადზე. ჩვენ ვიცით, რომ გალაქტიკები უფრო შორსაც ვრცელდებიან, ვიდრე დანახვა შეგვიძლია, თუმცა უცნობია, სამყარო უსასრულოა თუ არა. როცა ასტრონომები (დაუდევრად) ამბობენ გალაქტიკებზე, რომ ისინი სამყაროს კიდესთან ახლოს არიან, გულისხმობენ დაკვირვებადი სამყაროს საზღვარს, ანუ იმ რეგიონს, რომელზე დაკვირვებაც შეგვიძლია.
გია დვალი – ჩვილი სამყაროები
ლექცია ჩვილ სამყაროებზე. პროფესორი გია დვალი ამ ლექციაში ხსნის, რა ვიცით სამყაროს წარმოშობაზე, საიდან ვიგებთ, რა მოხდა დიდი აფეთქების შემდგომ და როგორ შეიძლება შეიქმნას სამყარო, მათ შორის ჩვენ მიერ (შესაბამისი ტექნოლოგიის პირობებში).
დიდი აფეთქების ხმა
2001 წელს ამერიკელმა პროფესორმა ფიზიკოსმა ჯონ კრამერმა გამოუშვა აუდიო სიმულაცია სახელწოდებით „დიდი აფეთქების ხმა”. ახალი ინფორმაციისა და ტექნოლოგიის მეშვეობით მან ცოტა ხნის წინ მოახდინა სიმულაციის გაუმჯობესება და დახვეწა. ხმა, რომელსაც ვიდეოში მოისმენთ, სავარაუდოდ დიდწილად მსგავსია დიდი აფეთქებიდან 760 000 წლის განმავლობაში სამყაროში არსებული ბგერებისა. ის ეყრდნობა ევროპული კოსმოსური სააგენტოს პლანკის მისიის მონაცემებს, რომლის მეშვეობითაც მოხდა კოსმოსური მიკროტალღოვანი ფონის გამოკვლევა და სამყაროს ადრეულ ეტაპზე გავრცელებული ხმოვანი ტალღების აღდგენა.
მეცნიერებმა დიდი აფეთქების შემდეგ ყველაზე მაღალი ტემპერატურა შექმნეს
მეცნიერებმა რეკორდი მოხსნეს და გასაოცრად მაღალი ტემპერატურა მიიღეს, ყველაზე მაღალი, რაც კი ოდესმე ყოფილა დედამიწაზე – 4 ტრილიონი გრადუსი ცელსიუსით. გინესის რეკორდების წიგნის წარმომადგენლებმა ეს მოვლენა უკვე დააფიქსირეს. მაჩვენებელი 250 000-ჯერ აღემატება მზის ცენტრის ტემპერატურას და მასზე მაღალი მხოლოდ დიდი აფეთქებიდან უმოკლეს პერიოდში არსებობდა.
არსებობდა თუ არა სამყარო დიდ აფეთქებამდე?
ოქსფორდის უნივერსიტეტის პროფესორი ფიზიკის დარგში, როჯერ პენროუზი, აცხადებს, რომ მას აქვს მტკიცებულება, რომლის მიხედვითაც სამყარო დიდი აფეთქების მომენტამდეც არსებობდა. ცნობილი მეცნიერის თქმით, სამყაროს მიკროტალღოვან ფონში აღმოჩენილი კონცენტრული წრეები მიგვანიშნებს იმ მოვლენებზე, რომლებსაც ადგილი ჰქონდა მაშინ, სანამ სამყარო დღევანდელი ფორმით დაიწყებდა არსებობას.
სამყაროს ისტორია 10 წუთში
სამყაროს ისტორია დიდი აფეთქებიდან ადამიანის გაჩენამდე.
სტივენ ჰოკინგი: შექმნა თუ არა სამყარო ღმერთმა?
გამარჯობა. ჩემი სახელია სტივენ ჰოკინგი. ფიზიკოსი, კოსმოლოგი და რაღაც კუთხით მეოცნებეც ვარ. მიუხედავად იმისა, რომ ვერ ვმოძრაობ და ლაპარაკში კომპიუტერი მეხმარება, გონებით თავისუფალი ვარ. თავისუფალი, რათა გამოვიკვლიო სამყაროს ყველაზე ღრმა საკითხები, რომელთაგან ყველაზე მნიშვნელოვანია კითხვა: არსებობს თუ არა ღმერთი, რომელმაც შექმნა სამყარო და დღემდე აკონტროლებს მას, დაწყებული ვარსკვლავებიდან და პლანეტებიდან დამთავრებული ჩვენით?
სტივენ ჰოკინგი სამყაროს წარმოშობის შესახებ
სტატია წარმოადგენს ლექციის თარგმანს, რომელიც პროფესორმა სტივენ ჰოკინგმა წაიკითხა კალიფორნიის უნივერსიტეტში 2007 წლის 13 მარტს.
ცენტრალურ აფრიკაში მცხოვრები ბოშონგოს ტომის წევრების აზრით, დასაწყისში იყო მხოლოდ წყვდიადი, წყალი და დიდი ღმერთი ბუმბა. ერთ დღეს ბუმბამ მუცელში ტკივილი იგრძნო და მზე ამოანთხია. მზემ წყლის ნაწილი დააშრო და ხმელეთი გამოაჩინა. ბუმბამ, რომელსაც ჯერ კიდევ სტანჯავდა ტკივილი, ამის შემდეგ მთვარე, ვარსკვლავები და ცხოველები ამოუშვა. ლეოპარდი, ნიანგი, კუ და საბოლოოდ ადამიანიც.
BBC Horizon – რა ხდებოდა დიდ აფეთქებამდე?
ათასობით წლების განმავლობაში მეცნიერება ცდილობდა, შუაღამის ცის საიდუმლოება ამოეხსნა. პრიმატების ერთ-ერთმა სახეობამ აღმოაჩინა, რომ ისინი ცხოვრობენ პლანეტაზე, რომ ეს პლანეტა ვარსკვლავის გარშემო დაფრინავს გალაქტიკაში, და რომ ეს გალაქტიკა მხოლოდ ერთ-ერთია თითქმის უსაზღვრო სამყაროში არსებული გალაქტიკების თვალუწვდენელ ზღვაში. მაგრამ როგორც ჩანს, ამჟამად მეცნიერება კიდევ ერთ დიდ ნაბიჯს დგამს წინ – ნაბიჯს, რომელიც კოსმოლოგიის მანამდელ გასაოცარ მიღწევებს უმნიშვნელოდ აქცევს.
ჩრდილოეთის ციალი 