ცხოვრობს თუ არა თქვენში სხვა ადამიანი?


შეიძლება ფიქრობთ, რომ სხეული და გონება თქვენი საკუთრებაა. მაგრამ სინამდვილეში თქვენ მრავალი ორგანიზმის გაერთიანება ხართ – მათ შორის კი შესაძლოა, სხვა პიროვნებაც იყოს.

ერთ დროს თქვენი წარმოშობა ადვილად აიხსნებოდა. მამათქვენი შეხვდა დედათქვენს, დაიწყეს ურთიერთობა და პატარა განაყოფიერებული კვერცხუჯრედიდან გამოიჩეკეთ თქვენ. ნახევრად დედათქვენი ხართ, ნახევრად მამათქვენი და 100%-ით თქვენ.

თუმცა ეს მარტივი ისტორია ამჯერად გაცილებით ჩახლართულია. მშობლებიდან მემკვიდრეობით მიღებული გენების გარდა თქვენ ვირუსების, ბატერიებისა და შესაძლოა სხვა ადამიანების მოზაიკასაც წარმოადგენთ. მართლაც, თუკი ტყუპისცალი ხართ, დიდი ალბათობით სხეულსა და ტვინში თქვენი დედმამიშვილის ნაწილაკები გაქვთ. კიდევ უფრო უცნაური ისაა, რომ ისინი შეიძლება თქვენს ქცევაზე ახდენდნენ გავლენას.

განაგრძე კითხვა

ორგანოების გადანერგვისთვის მეცნიერები გენმოდიფიცირებულ ღორებს შექმნიან

pig
ყოველ წელს ორგანოების ტრანსპლანტაციის მომლოდინე ათასობით ადამიანი იღუპება, რადგან ორგანოები საკმარისი რაოდენობით არაა ხელმისაწვდომი. ამის გამო მეცნიერებმა გადაწყვიტეს, უჩვეულო მეთოდისთვის მიემართათ: გენეტიკურად მოდიფიცირებული (გმ) ღორებისთვის. როგორც ჩანს, ამ გზით მივიღებთ იმას, რაც შეუძლებელია ადამიანთა მიერ დონაციით – ორგანოების თითქმის შეუზღუდავი რაოდენობით მოწოდება.

განაგრძე კითხვა

რატომ გვეღვიძება მაღვიძარას დარეკვამდე რამდენიმე წუთით ადრე?


თუკი ვინმეს აღვიძებთ, გამოდის, რომ საკმარისად არ უძინია. აქედან გამომდინარე, მაღვიძარა საუკეთესო საშუალებაა ძილის მოსაკლებად, რადგან ჩარევის გარეშე გაღვიძება ხშირად იმის მანიშნებელია, რომ უბრალოდ კარგად დაისვენეთ. მაგრამ რატომაა, რომ როცა მაღვიძარაზე ადრე გვეღვიძება, თითქმის ყოველთვის სულ რამდენიმე წუთია დარჩენილი მის დარეკვამდე?

განაგრძე კითხვა

გასული კვირა მეცნიერებაში [16.12-22.12]


● სიახლე დაბერებასთან ბრძოლაში.
ამერიკელი და ავსტრალიელი მეცნიერების ჯგუფმა აღმოაჩინა მეტაბოლური ნაერთი, რომელიც თაგვებზე გამოიცადა. ექსპერიმენტის ობიექტებს არამარტო გაუუმჯობესდათ კუნთების მოქმედება, აგრეთვე შეუბრუნდათ დაბერების ეფექტები. ასაკში შესვლასთან ერთად, როგორც წესი, კუნთები სუსტდებიან და ჰარმონიულობას კარგავენ, ზოგჯერ ვეღარ მოიხმარენ ინსულინს და გლუკოზის ნაკლებობის გამო გადადიან პასიურ მდგომარეობაში. ათლეტებიც კი რაღაც დროის შემდეგ ფორმას კარგავენ და მდგომარეობა უუარესდებათ. მეცნიერები თაგვებზე იმ იმედით ატარებდნენ ცდებს, რომ ჩონჩხის კუნთებში დაბერებას შეაფერხებდნენ. შოკისმომგვრელი იყო იმის ნახვა, რომ მათმა მეთოდმა დაბერება შეაბრუნა და თაგვებმა გაახალგაზრდავება დაიწყეს. დასუსტებული მუსკულატურის მქონე თაგვი ერთ კვირაში აქტიურ და მოძრავ არსებად იქცა. 2014 წელს ცდები უკვე ადამიანებზე დაიწყება. თუკი შედეგები ანალოგიურად წარმატებული იქნება, 60 წლის ადამიანს დაახლოებით 40 წლით გააახალგაზრდავებენ.

განაგრძე კითხვა

უჩვეულო გენეტიკური მუტაციები ადამიანებში


არ არსებობს ორი ერთნაირი ადამიანი, რადგან ყველას გენომი განსხვავებულია დანარჩენებისგან. თუმცა ზოგჯერ ეს ბიოლოგიური მრავალფეროვნება გამოიხატება გენეტიკურ მუტაციებში, რომლებიც ძალიან იშვიათია და როგორც წესი, ნორმალური ცხოვრებისთვის ხელისშემშლელი. წარსულში მსგავსი მუტაციების მქონე ადამიანებს „მონსტრებს” ან „მახინჯებს” უწოდებდნენ, მაგრამ დღესდღეობით ცნობილია, რომ მათი უნიკალურობის მიზეზი ჩვენს სახეობაში არსებული გენეტიკური ვარიაციებია.

განაგრძე კითხვა

ხშირად დასმული კითხვები ევოლუციის თეორიაზე

#1 ძირითადი საკითხები

რა არის ევოლუცია?

ბიოლოგიური ევოლუცია აღნიშნავს პოპულაციაში დროთა განმავლობაში მომხდარი ცვლილებების ერთობლიობას. ეს ცვლილებები მიმდინარეობს გენეტიკურ დონეზე, როცა ორგანიზმის გენები განიცდიან მუტაციებს და/ან სხვადასხვა გზებით ერთიანდებიან გამრავლების პროცესში და გადაეცემიან მომავალ თაობებს. ზოგჯერ ცალკეული ორგანიზმები ავითარებენ ახალ თვისებებს, რაც ადგილობრივი გარემოს პირობებში უპირატესობას აძლევს მათ გადარჩენისა და გამრავლების საკითხში. ეს უპირატესობა თანდათან მტკიცდება პოპულაციაში, ხოლო უპირატესობის არმქონე ინდივიდების რაოდენობა მცირდება. ამ პროცესს ბუნებრივი გადარჩევა (სელექცია) ეწოდება. არაგენეტიკური ცვლილებები, რომლებიც ორგანიზმში ხდება სიცოცხლის განმავლობაში, მაგალითად ვარჯიშის შედეგად კუნთოვანი მასის ზრდა, არ გადაეცემა მომდევნო თაობებს და არ წარმოადგენს ევოლუციის მაგალითს.

განაგრძე კითხვა

ის, რაც დარვინმა არ იცოდა (გაგრძელება)


ბუნებრივ გადარჩევაზე დაფუძნებული ევოლუციის თეორია დღეს მეცნიერულ ჭეშმარიტებად ითვლება, თუმცა საწყის ეტაპზე მან დაპირისპირებების უზარმაზარი ტალღა წარმოქმნა. მისი მოპაექრეები იყვნენ როგორც რელიგიური ადამიანები, ისე დარვინის დროის მეცნიერები, რომლებიც აკრიტიკებდნენ თეორიას მტკიცებულებების ნაკლებობისა და ვარაუდების სიმრავლის გამო. დარვინი, როგორც პატიოსანი მეცნიერი, აღიარებდა სიმართლეს და ეთანხმებოდა მათ. მან იცოდა, რომ ევოლუციის თეორიას გარკვეული ხარვეზები ჰქონდა, მაგრამ იმედებს ამყარებდა მეცნიერთა მომავალ თაობებზე, რომლებიც დაასრულებდნენ ნაშრომს და დარვინისეული ხედვის მართებულობას დაამტკიცებდნენ. სწორედ ეს ხდებოდა ბოლო 150 წლის განმავლობაში და თავად ევოლუციის თეორიამაც განიცადა ევოლუცია. დღეს ის გაცილებით დახვეწილი და ფართოა, ვიდრე დარვინი ოდესმე წარმოიდგენდა.

განაგრძე კითხვა

ის, რაც დარვინმა არ იცოდა


ჩვენ ვცხოვრობთ მრავალფეროვან სამყაროში, სადაც სახეობების რაოდენობა უფრო მეტია, ვიდრე ის რიცხვი, სადამდე დათვლაც შეგვიძლია. მაგალითისთვის ავიღოთ მალავის ტბა. მასში ბინადრობს ასობით სხვადასხვა თევზი, რომლებსაც დედამიწის სხვა ვერცერთ ადგილას ვერ ნახავთ. რატომ ამდენი? რატომ ასეთი განსხვავებული?

განაგრძე კითხვა