მრავალმა ექსპერიმენტმა აჩვენა, რომ კვანტური მექანიკის ერთ-ერთი უჩვეულო მოვლენა სამყაროს ფუნქციონირების შემადგენელი ნაწილია. ამ ექსპერიმენტების შემოქმედ მეცნიერებს გადაეცათ 2022 წლის ნობელის პრემია ფიზიკის დარგში.
ნობელის კომიტეტმა აღიარა იმ მეცნიერთა ღვაწლი, რომლებმაც გარდამტეხი წვლილი შეიტანეს ბუნების ერთ-ერთი ყველაზე იდუმალი მოვლენის, კვანტური გადაჯაჭვულობის, გაგებაში.
1945 წლის 13 აგვისტოს შეიქმნა „დემონური ბირთვი“, რომლის გამოყენება იაპონიაში იგეგმებოდა. ეს ქვეყანა ისტორიის ყველაზე სასიკვდილო თავდასხმების შემდეგ ქაოსში იყო გახვეული.
ერთი კვირით ადრე ჰიროსიმაში ჩამოაგდეს „ბიჭუნა“, რასაც მალევე მოჰყვა ნაგასაკიში „მსუქანას“ აფეთქება.
ეს გახლდათ საომარი მოქმედების დროს ბირთვული იარაღის გამოყენების პირველი და ერთადერთი შემთხვევა, რამაც 200 000 სიცოცხლე შეიწირა. მოვლენები რომ ცოტა სხვაგვარად წარმართულიყო, ეს ჯოჯოხეთური თავდასხმები კიდევ ერთი, მესამე სასიკვდილო შეტევით დაგვირგვინდებოდა.
ზოგიერთი თვითმფრინავი ცაზე გადაფრენისას კვამლის მსგავს თეთრ კვალს ტოვებს. თუმცა ამაში საშიში არაფერია, რადგან ეს კვალი ძირითადად კონდენსაციაა – აქედან გამომდინარეობს მისი სახელი „კონდენსაციური (ინვერსიული) კვალი“. მიზეზი იგივეა, რატომაც ცივ ამინდში ზოგჯერ საკუთარ ამონასუნთქ ჰაერს ვხედავთ. ძრავა მუშაობის დროს ჰაერში გამოყოფს დიდი რაოდენობით წყალსა და ზოგიერთ აეროზოლს. წყლის ორთქლს, ოღონდ ბევრად დაბალი კონცენტრაციით, შეიცავს თვითმფრინავის გარშემო არსებული ჰაერიც, რომელსაც ბევრად ნაკლები წნევა და ტემპერატურა აქვს. კონდენსაციური კვალი წარმოიქმნება მაშინ, როდესაც თვითმფრინავიდან უკიდურესად ცივ (-40°C-ზე ნაკლები) ჰაერში გამოდევნილი ცხელი (540°C-ზე მაღალი) წყლის ორთქლი კონდენსირდება და ძრავის მიერ გამოფრქვეული მყარი ნაწილაკების (აეროზოლების) გარშემო იყინება. ნაწილაკები და წყალი ერთობლივად ქმნიან კონდენსაციურ კვალს.
კანზის კარგი გემოვნება აქვს. მას ფორთოხალი, ალუბალი და ყურძენი უყვარს.
როცა კანზის რამე უნდა, ამას უთითებს ლექსიგრამაზე, სენსორული ეკრანის მქონე მოწყობილობაზე, სადაც თითოეული სიმბოლო რომელიმე სიტყვას აღნიშნავს. კანზის 500 სიტყვის გამოყენება შეუძლია, ხოლო როცა ესაუბრებიან, რამდენიმე ათასი სიტყვა ესმის.
მას ასევე უყვარს მარშმელოუ. ცეცხლის ასანთებად ასანთს გაკრავს, შემდეგ კი ცეცხლმოკიდებულ ჯოხზე მარშმელოუებს შეათბობს.
კანზი ადამიანი არ არის. ის ადამიანის მსგავსი მაიმუნების ერთ-ერთი სახეობა, ჯუჯა შიმპანზეა (ბონობო), რომელიც შიმპანზეებთან ერთად ყველაზე ახლო ევოლუციური ნათესავია.
თანამედროვე ოკეანეებში ცელნამგალა ვეშაპები სხვა სახეობის ვეშაპებზე ნადირობენ – ისინი ჯგუფურად ესხმიან თავს ზომით მათზე დიდ საკბილოს. თუმცა ამჟამად ვეშაპები ნამდვილად არ არიან ისეთი უიღბლოები, როგორც 12 მილიონი წლის წინ, პერუს სანაპიროსთან მობინადრე მათი წინაპრები. მათზე ნადირობდა ბევრად დიდი მტაცებელი, რომელსაც მეცნიერებმა სათანადო სახელი შეურჩიეს: ლევიათანი.
მეცნიერებამ გამოკვეთა სამყაროს აღსასრულის ოთხი შესაძლო შემთხვევა. მათ ეწოდებათ დიდი გაყინვა, დიდი შეკუმშვა, დიდი ცვლილება და დიდი გახლეჩა.
ჩვენს პლანეტას აღსასრული ელის. უბრალოდ ამას დიდი დრო დაჭირდება. დაახლოებით 6 მილიარდ წელიწადში დედამიწა სავარაუდოდ აორთქლდება, როცა მომაკვდავი მზე წითელ გიგანტად გაფართოვდება და ჩვენს პლანეტას შთანთქავს.
მაგრამ დედამიწა მხოლოდ ერთ-ერთი პლანეტაა მზის სისტემაში, მზე მხოლოდ ერთ-ერთია გალაქტიკის ასეულობით მილიარდი ვარსკვლავიდან და დაკვირვებად სამყაროში ასობით მილიარდი გალაქტიკა არსებობს. რა ბედი ელის მათ? როგორი იქნება სამყაროს აღსასრული?
განაგრძე კითხვა
როგორც სხვა ყველაფერი, დედამიწაზე არსებული სიცოცხლეც ოდესმე განადგურდება. მაგრამ რამდენი ხანია დარჩენილი მანამდე ან რას შეუძლია, მთელი პლანეტა უნაყოფოდ აქციოს?
ნამარხების არქივი გვამცნობს, რომ დედამიწაზე სიცოცხლე მინიმუმ 3.5 მილიარდი წელია, არსებობს. ამ პერიოდში მან გაუძლო გამყინვარებებს, კოსმოსიდან შემოჭრილი ქვის ნატეხების წვიმებს, მასიურ მოწამვლას და სასიკვდილო რადიაციასაც კი. აშკარაა, რომ დედამიწის სრული სტერილიზაცია ძალიან ძნელია.
თუმცა პოტენციური აპოკალიფსების დეფიციტსაც არ განვიცდით. რომელი მათგანი აქცევს პლანეტას უნაყოფოდ?
შიში, რომ დასაქმებული ადამიანები მალე თავიანთ სამსახურს მანქანებს (მექანიზმებს) დაუთმობენ, გაიზარდა მას შემდეგ, რაც ბოლო ათწლეულში აშშ-ში ინდუსტრიული რობოტების რაოდენობამ 72%-ით იმატა, თუმცა ხელოვნური ინტელექტის განვითარებაში ჩადებულმა ინვესტიციებმა შეიძლება კიდევ უფრო გაამწვავოს სიტუაცია. სწორედ ამ დასკვნის გაკეთება შეიძლება 300 გვერდიანი მოხსენებიდან, რომლის ავტორიც არის ამერიკის საინვესტიციო ბანკი „მერილ ლინჩი” (BAML) და მასში დეტალურადაა აღწერილი ის პოტენციური დარტყმა, რომელიც სამუშაო ბაზარზე რობოტების რევოლუციას შეიძლება მოყვეს.
ვამპირები მითიური არსებები არიან, არა? სიბნელის მოყვარული, სისხლისმწოველი ბოროტმოქმედების შესახებ თქმულებები საუკუნეების განმავლობაში ფართოდ ვრცელდებოდა. ბევრისთვის ნაცნობია ეს უკვდავი ურჩხულები, რისი მიზეზიც დასავლეთ ევროპაში ბალკანეთიდან გავრცელებული ცრურწმენები გახლავთ. აქ მე-18 საუკუნეში ჩვეულებრივი ამბავი იყო ვამპირების შესახებ აგორებული ჭორები მათი საშიში ქმედებების შესახებ. ისეთი ძველი ცივილიზაციები, როგორიცაა ბაბილონი, გვაწვდიან 3800 წლის წინანდელ თქმულებებს სისხლისმსმელ სულებზე. მაგრამ არის თუ არა სიმართლის მარცვალი ამ ლეგენდებში?
როგორც წესი, დიქტატორები და მრისხანე ტირანები პარანოიდი და სიძულვილით შეპყრობილი ადამიანები იყვნენ, რომლებიც ხოცავდნენ და აწამებდნენ მიზანთროპიის ან წარმოსახვით საფრთხეებთან ბრძოლის გამო. თუმცა როდესაც ჩავუღრმავდებით მათი პიროვნების თავისებურებებს და მტკივნეულ ადგილებს, სიტუაცია უცნაური ხდება.
ჩრდილოეთის ციალი 