კრის მაკკეის მიერ არამიწიერი სიცოცხლის ძიება 1976 წელს დაიწყო, როცა „ვიკინგ 1″ და „ვიკინგ 2″ მარსზე დაეშვნენ. მარსის ზედაპირზე პირველად დაჯდომა, ცხადია, მნიშვნელოვანი წინსვლა იყო, მაგრამ მაკკეი, რომელსაც უნივერსიტეტი ახალი დამთავრებული ჰქონდა, უფრო მეტად იმით აღფრთოვანდა, რომ რაც ხომალდებმა აღმოაჩინეს, ერთი შეხედვით სიცოცხლის ნიშნებს ჰგავდა.
ერთგვარი იმედგაცრუება მათთვის, ვისაც იმედი ჰქონდა, რომ მეცნიერებმა უცხოპლანეტელების არსებობის ირიბი მტკიცებულება აღმოაჩინეს: ახალი დაკვირვებები აჩვენებს, რომ შორეული ვარსკვლავის გარშემო აღმოჩენილი „უცხოპლანეტური მეგასტრუქტურა” სავარაუდოდ სულაც არაა უცხოპლანეტური წარმოშობის და უფრო მიწიერი (თუმცა მაინც საინტერესო), ბუნებრივი ახსნა აქვს.
მოდი, დაისონის სფერო ავაგოთ!
რატომაც არა?
მზეს გარს შემოვარტყამთ მზის პანელების მასიურ ჯგუფს, კაცობრიობა გადაინაცვლებს კარდაშევის შკალის II ტიპის ცივილიზაციაზე, რომელიც თავისი ვარსკვლავის მიერ გამოყოფილი ენერგიის თითქმის 100%-ს ითვისებს. დაისონის სფერო მოგვაწვდის საჭიროზე გაცილებით მეტ ენერგიას, ამასთან მნიშვნელოვნად გაიზრდება ჩვენი საცხოვრებელი არეალი. გამომდინარე იქიდან, რომ დედამიწაზე ჩვენი რესურსები მცირდება და სანაცვლოდ იზრდება მოთხოვნა ენერგიასა და საცხოვრებელზე, ეს ჩვენი სახეობისთვის ხანგრძლივ პერიოდზე გათვლილი კარგი გეგმაა.
ყველას ახსოვს სტივენ სპილბერგის მიერ 1977 წელს გადაღებული სამეცნიერო-ფანტასტიკური ფილმი „მესამე ხარისხის ახლო კონტაქტები”, რომელშიც ასახულია პირველი კონტაქტი უცხოპლანეტურ ცივილიზაციასთან. თუმცა მცირეოდენი თუ აცნობიერებს, რომ ფილმის გამოსვლამდე რამდენიმე თვით ადრე აღტაცებულ მეცნიერებს სჯეროდათ – სულ მცირე, ცოტა ხნით მაინც – რომ შესაძლოა უცხოპლანეტელებისგან გამოგზავნილი სიგნალი დაიჭირეს.
მეცნიერულ სამყაროში ამ კვირას მითქმა-მოთქმა ატყდა უცხოპლანეტელთა მეგასტრუქტურის შესაძლო აღმოჩენის შესახებ. მოსაზრება უდავოდ დამაინტრიგებელია, თუმცა ჯეროვან სკეპტიციზმსაც საჭიროებს. წარსული გამოცდილებიდან ვიცით, რომ დროებით აუხსნელი ბუნებრივი მოვლენები ხშირად ეშლებათ უცხოპლანეტელებში. ქვემოთ იხილავთ რამდენიმე მაგალითს.
ნასას კეპლერის კოსმოსური ტელესკოპის დანიშნულება იმ პატარა ქვის პლანეტების აღმოჩენაა, რომლებიც შორეულ ვარსკვლავებს უვლიან გარს. თუმცა ეგზოპლანეტები არ გახლავთ ერთადერთი რამ, რისი პოვნაც კეპლერს შეუძლია – სხვადასხვა მისიების დროს ვარსკვლავებზე მომხდარი აფეთქებები, ვარსკვლავების ლაქები და პლანეტარული რგოლები მისი დაკვირვების ობიექტები გამხდარან.
ორშაბათს ნასამ განაცხადა ჯერჯერობით ყველაზე ძლიერი მტკიცებულების შესახებ, რომ მარსზე პერიოდულად თხევადი წყალი მოედინება.
პლანეტების მკვლევარი მეცნიერები ხშირად აღნიშნავენ, რომ უცხოპლანეტური სიცოცხლის ძიებისას საჭიროა „მივყვეთ წყალს”, შესაბამისად მარსზე წყლის დინების აშკარა მტკიცებულების აღმოჩენა მნიშვნელოვან სიახლეს წარმოადგენს და შესაძლო ქვეტექსტებიც გააჩნია არამიწიერ სიცოცხლესთან დაკავშირებით.
მეცნიერთა გამოთვლებით, 100 მილიარდი პლანეტაა „ირმის ნახტომში”, რომელიც თავად ასობით მილიარდი გალაქტიკიდან ერთ-ერთია. ვიცით, რომ ერთ-ერთ პლანეტაზე, დედამიწაზე, სიცოცხლე აღმოცენდა, მაგრამ მისი მსგავსი დასახლებადი პლანეტები, რომლებიც სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პირობებით გამოირჩევიან, მხოლოდ ჩვენს გალაქტიკაში მილიონობით უნდა იყოს. ეს კი დიდ კითხვას აჩენს: სად არიან უცხოპლანეტელები?
სტივენ ჰოკინგი უმეტესობისთვის ცნობილია, როგორც შავ ხვრელებსა და გრავიტაციულ სინგულარობებზე ნაშრომების ავტორი, თუმცა საყოველთაოდ აღიარებულმა ფიზიკოსმა სახელი გაითქვა თავისი გულახდილი განცხადებებითაც იმ საფრთხეების შესახებ, რამაც შეიძლება ადამიანთა ცივილიზაციას ბოლო მოუღოს.
მარცხნიდან მარჯვნივ: ჰაბლის, ჯეიმს ვებისა და მაღალი გარჩევადობის ტელესკოპები
როცა საქმე ასტრონომიას ეხება, დიდი თითქმის ყოველთვის უკეთესია.
მიუხედავად იმისა, რომ საყოველთაოდ ცნობილი ჰაბლის ტელესკოპი 2018 წელს მასზე სამჯერ დიდი ჯეიმს ვების კოსმოსური ტელესკოპის (JWST) ჩრდილში მოექცევა, ასტრონომები უკვე ალაპარაკდნენ გაცილებით შთამბეჭდავ კოსმოსურ ობსერვატორიაზე, რომლის ფონზეც ორივე მათგანი „სამარცხვინოდ” გამოჩნდება. და რაც ყველაზე ამაღელვებელია, მან შეიძლება განსაზღვროს, რამდენად იშვიათი ან გავრცელებულია სიცოცხლე სამყაროში.
ჩრდილოეთის ციალი 