● სიახლე დაბერებასთან ბრძოლაში.
ამერიკელი და ავსტრალიელი მეცნიერების ჯგუფმა აღმოაჩინა მეტაბოლური ნაერთი, რომელიც თაგვებზე გამოიცადა. ექსპერიმენტის ობიექტებს არამარტო გაუუმჯობესდათ კუნთების მოქმედება, აგრეთვე შეუბრუნდათ დაბერების ეფექტები. ასაკში შესვლასთან ერთად, როგორც წესი, კუნთები სუსტდებიან და ჰარმონიულობას კარგავენ, ზოგჯერ ვეღარ მოიხმარენ ინსულინს და გლუკოზის ნაკლებობის გამო გადადიან პასიურ მდგომარეობაში. ათლეტებიც კი რაღაც დროის შემდეგ ფორმას კარგავენ და მდგომარეობა უუარესდებათ. მეცნიერები თაგვებზე იმ იმედით ატარებდნენ ცდებს, რომ ჩონჩხის კუნთებში დაბერებას შეაფერხებდნენ. შოკისმომგვრელი იყო იმის ნახვა, რომ მათმა მეთოდმა დაბერება შეაბრუნა და თაგვებმა გაახალგაზრდავება დაიწყეს. დასუსტებული მუსკულატურის მქონე თაგვი ერთ კვირაში აქტიურ და მოძრავ არსებად იქცა. 2014 წელს ცდები უკვე ადამიანებზე დაიწყება. თუკი შედეგები ანალოგიურად წარმატებული იქნება, 60 წლის ადამიანს დაახლოებით 40 წლით გააახალგაზრდავებენ.
კატეგორია: ევოლუცია
10 უცნაურობა, რომლებიც ევოლუციამ გვისახსოვრა
● გიფიქრიათ, რატომ მიილტვით ტკბილი, მარილიანი, ცხიმიანი და მსგავსი არაჯანსაღი საკვებისკენ?
ადამიანს საარსებოდ სჭირდება ცილები, ცხიმები, ნახშირწყლები და ვიტამინები/მინერალები. სწორედ ეს ნაერთები იყო იმ საკვებში, რომლებსაც ჩვენი წინაპრები მიირთმევდნენ: ცხოველის ხორცი, თევზი, ხილი და ბოსტნეული. ამიტომაც ჩამოგვიყალიბდა ლტოლვა მათ მიმართ, რადგან ტკბილი ასოცირდება ხილ-ბოსტნეულის ბუნებრივ სიტკბოებასთან, მარილიანობა და ცხიმიანობა – ხორცთან და ა.შ. ტკბილი გაზიანი სასმელები და კანფეტ-შოკოლადები ნარკოტიკივით მოქმედებს, მათი სიტკბოება იწვევს ჯანსაღი ხილისა და ბოსტნეულის ასოციაციებს, მაგრამ ორგანიზმი მათგან ვერ იღებს ვიტამინებს. ამის შედეგად ტვინი მათ უფრო დიდი რაოდენობით ითხოვს, რათა საჭირო ნივთიერებები შემდეგ ჯერზე მაინც მიიღოს. იგივეა მარილიან საკვებზე, როგორიცაა კარტოფილი ფრი და ჩიპსები. ევოლუციას ხომ არაფერი მოეხსენებოდა იმაზე, თუ როგორ შექმნიდნენ მომავალში ადამიანები მკვებავი ნივთიერებებისგან დაცლილ მავნე საკვებს სიჯანსაღის არომატით!
კამუფლაჟის გასაოცარი შემთხვევები ცხოველთა სამყაროში
● ბარონის მუხლუხი
ჩვეულებრივი ბარონი, ან უბრალოდ ბარონი, ინდოეთსა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაშია გავრცელებული. გამოჩეკვისას მათი ზომა 4 მმ-ია და პატარა გამონაზარდები აქვთ, თუმცა ზრდის მეოთხე-მეხუთე სტადიაზე 45 მმ-ს აღწევენ. მათი ფორმა და შეფერილობა არაჩვეულებრივად ეხამება ფოთლებს, რისი მეშვეობითაც მომწიფების ასაკამდე მტაცებლებს თავიდან იცილებენ.
ცხოველთა ევოლუციის უცნაური შემთხვევები
ევოლუციური ადაპტაცია გამოიხატება გარკვეული ნიშან-თვისებებისა და შტრიხების ჩამოყალიბებაში, რომლის მეშვეობითაც ორგანიზმი შესაბამის საარსებო გარემოს ეგუება და სიცოცხლის შენარჩუნებასა და შთამომავლობის დატოვებას ახერხებს. თუმცა არის შემთხვევები, როცა ეს პროცესი უცნაურად მიმდინარეობს და სახეობის შიგნით არსებული ჯგუფები დანარჩენებისგან მკვეთრად განსხვავებულ თვისებებს იძენენ, ზოგჯერ კი ორი შორეული სახეობა ერთმანეთს ემსგავსება.
ხშირად დასმული კითხვები ევოლუციის თეორიაზე
#1 ძირითადი საკითხები
რა არის ევოლუცია?
ბიოლოგიური ევოლუცია აღნიშნავს პოპულაციაში დროთა განმავლობაში მომხდარი ცვლილებების ერთობლიობას. ეს ცვლილებები მიმდინარეობს გენეტიკურ დონეზე, როცა ორგანიზმის გენები განიცდიან მუტაციებს და/ან სხვადასხვა გზებით ერთიანდებიან გამრავლების პროცესში და გადაეცემიან მომავალ თაობებს. ზოგჯერ ცალკეული ორგანიზმები ავითარებენ ახალ თვისებებს, რაც ადგილობრივი გარემოს პირობებში უპირატესობას აძლევს მათ გადარჩენისა და გამრავლების საკითხში. ეს უპირატესობა თანდათან მტკიცდება პოპულაციაში, ხოლო უპირატესობის არმქონე ინდივიდების რაოდენობა მცირდება. ამ პროცესს ბუნებრივი გადარჩევა (სელექცია) ეწოდება. არაგენეტიკური ცვლილებები, რომლებიც ორგანიზმში ხდება სიცოცხლის განმავლობაში, მაგალითად ვარჯიშის შედეგად კუნთოვანი მასის ზრდა, არ გადაეცემა მომდევნო თაობებს და არ წარმოადგენს ევოლუციის მაგალითს.
ის, რაც დარვინმა არ იცოდა (გაგრძელება)
ბუნებრივ გადარჩევაზე დაფუძნებული ევოლუციის თეორია დღეს მეცნიერულ ჭეშმარიტებად ითვლება, თუმცა საწყის ეტაპზე მან დაპირისპირებების უზარმაზარი ტალღა წარმოქმნა. მისი მოპაექრეები იყვნენ როგორც რელიგიური ადამიანები, ისე დარვინის დროის მეცნიერები, რომლებიც აკრიტიკებდნენ თეორიას მტკიცებულებების ნაკლებობისა და ვარაუდების სიმრავლის გამო. დარვინი, როგორც პატიოსანი მეცნიერი, აღიარებდა სიმართლეს და ეთანხმებოდა მათ. მან იცოდა, რომ ევოლუციის თეორიას გარკვეული ხარვეზები ჰქონდა, მაგრამ იმედებს ამყარებდა მეცნიერთა მომავალ თაობებზე, რომლებიც დაასრულებდნენ ნაშრომს და დარვინისეული ხედვის მართებულობას დაამტკიცებდნენ. სწორედ ეს ხდებოდა ბოლო 150 წლის განმავლობაში და თავად ევოლუციის თეორიამაც განიცადა ევოლუცია. დღეს ის გაცილებით დახვეწილი და ფართოა, ვიდრე დარვინი ოდესმე წარმოიდგენდა.
ის, რაც დარვინმა არ იცოდა
ჩვენ ვცხოვრობთ მრავალფეროვან სამყაროში, სადაც სახეობების რაოდენობა უფრო მეტია, ვიდრე ის რიცხვი, სადამდე დათვლაც შეგვიძლია. მაგალითისთვის ავიღოთ მალავის ტბა. მასში ბინადრობს ასობით სხვადასხვა თევზი, რომლებსაც დედამიწის სხვა ვერცერთ ადგილას ვერ ნახავთ. რატომ ამდენი? რატომ ასეთი განსხვავებული?
ადამიანური ატრიბუტები, რომლებიც ცხოველებშიც გვხვდება
ადამიანები არ არიან პლანეტის ყველაზე ძლიერი ან სწრაფი არსებები. ჩვენი შეგრძნებებიც კი არაა ისეთი ძლიერი, როგორიც სხვა ცხოველებისა. ფრინველებს უკეთესი მხედველობა აქვთ, ძაღლებს – უკეთესი ყნოსვა, ცხოველების ნაწილი კი ისეთ რაღაცებს აღიქვამს, რაც ჩვენ არ შეგვიძლია. მაგალითად, ზვიგენები გრძნობენ მაგნიტურ ველებს, კუები – ელექტროობას, ფუტკრები ულტრაიისფერ სხივებს აღიქვამენ. სპილოები ისევე შეიგრძნობენ სხეულში მარილის ნაკლებობას, როგორც ჩვენ – წყურვილს. კუს სიცოცხლის ხანგრძლივობამ შეიძლება ჩვენზე 100 წლით მეტი შეადგინოს. ობობასნაირი მაიმუნები (მირიკები) გარკვეული სახის მცენარეებს მიირთმევენ, როგორც ჩასახვის საწინააღმდეგო საშუალებას. თუთიყუშები სპეციფიკური შხამისგან განსაკურნებლად მიწას ჭამენ. ხოლო ისეთი მნიშვნელოვანი ფაქტორები, რომლებიც ბევრ ადამიანს მხოლოდ ჰომო საპიენსისთვის დამახასიათებელი უნიკალური მოვლენა ჰგონია, სხვა არსებებშიც გვხვდება.
მორიგი 10 მნიშვნელოვანი მომენტი კაცობრიობის ისტორიაში
განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი აღმოჩენები თუ გამოგონებები, რომლებმაც გააუმჯობესა კაცობრიობის ყოფა-ცხოვრება და გავლენა მოახდინა თითქმის მთელ მსოფლიოზე – ნაწილი II.
10 მნიშვნელოვანი მომენტი კაცობრიობის ისტორიაში
ამაყად შეიძლება ითქვას, რომ განვითარებული ინტელექტისა და გარემოზე მოხდენილი მანიპულაციების მეშვეობით ადამიანებმა გაცილებით მეტს მიაღწიეს, ვიდრე დედამიწაზე მობინადრე ნებისმიერმა სხვა სახეობამ. დღევანდელი ტექნოლოგიით შესაძლებელია ხელოვნური ქსოვილების შექმნა, მთვარეზე გაფრენა, ქირურგიაში ლაზერის გამოყენება, ატომის გახლეჩა და ა.შ. თუმცა ამ საოცარი მიღწევების დიდი ნაწილი მხოლოდ საზოგადოების მაღალი ფენებისთვისაა ხელმისაწვდომი და რიგითი მოსახლეობის ყოფა-ცხოვრებაზე გავლენას არ ახდენს. ასეა თუ ისე, არსებობს ისეთი მიღწევები თუ აღმოჩენები, რომლებმაც თითქმის ყველა ადამიანზე იმოქმედა და ცხოვრების პირობები მნიშვნელოვნად გაგვიუმჯობესა.
ჩრდილოეთის ციალი 