ფრინველები, ფუტკრები, შიმპანზეები, ადამიანები – ამას ყველანი ვაკეთებთ, მაგრამ მხოლოდ მცირეოდენი თუ იაზრებს, რომ სქესობრივი გამრავლება პირველად იმ სახეობებში გაჩნდა, რომლებიც ჩვენგან ძალიან განსხვავდებოდნენ.
მაშ რომელი სახეობა იყო ეს და როგორ დაიწყო ყველაფერი? რა არის ფრინველებისა და ფუტკრების რეალური ისტორია?
2011 წლის სექტემბერში ფიზიკოსმა ანტონიო ერედიტატომ მსოფლიო შოკში ჩააგდო. მის მიერ გაკეთებული განცხადება სამყაროზე ჩვენი წარმოდგენის ძირეულ შეცვლას გვიქადდა. თუკი პროექტ „ოპერაზე” მომუშავე 160 მეცნიერის მიერ შეგროვებული მონაცემები სწორი იყო, საქმე გვქონდა დაუჯერებელ ფენომენთან. ნაწილაკებმა – ამ შემთხვევაში ნეიტრინოებმა – სინათლეზე სწრაფად იმოძრავეს.
ბოროტება თითქოს ყველგანაა ჩვენ გარშემო. ჰიტლერი. რუანდის გენოციდი. ტედ ბანდი. ყოველთვის, როცა ახალ ამბებს კითხულობთ ან ტელევიზორს უყურებთ, ეცნობით მოვლენებს, როცა ერთი ინდივიდის ქცევა მეორეს ზიანს აყენებს.
თანამედროვეობაში ბოროტებას მეტწილად რელიგიური მნიშვნელობა გააჩნია. ის ღვთიური არსების ნების საწინააღმდეგო აზროვნებასა და ქცევებთანაა დაკავშირებული. თუმცა თავდაპირველი მნიშვნელობით ბოროტება უბრალოდ ცუდ, მანკიერ ან სასტიკ რამეს ნიშნავდა.
როგორც სხვა ყველაფერი, დედამიწაზე არსებული სიცოცხლეც ოდესმე განადგურდება. მაგრამ რამდენი ხანია დარჩენილი მანამდე ან რას შეუძლია, მთელი პლანეტა უნაყოფოდ აქციოს?
ნამარხების არქივი გვამცნობს, რომ დედამიწაზე სიცოცხლე მინიმუმ 3.5 მილიარდი წელია, არსებობს. ამ პერიოდში მან გაუძლო გამყინვარებებს, კოსმოსიდან შემოჭრილი ქვის ნატეხების წვიმებს, მასიურ მოწამვლას და სასიკვდილო რადიაციასაც კი. აშკარაა, რომ დედამიწის სრული სტერილიზაცია ძალიან ძნელია.
თუმცა პოტენციური აპოკალიფსების დეფიციტსაც არ განვიცდით. რომელი მათგანი აქცევს პლანეტას უნაყოფოდ?
ფიზიკოსებს სურთ, მიაგნონ იმ ერთადერთ თეორიას, რომელიც მთელ სამყაროს აღწერს, მაგრამ ამისთვის ჯერ მეცნიერების ურთულესი პრობლემები უნდა გადაჭრან.
2014 წლის ფილმი „ყველაფრის თეორია” სტივენ ჰოკინგის ამბავს გვამცნობს, მან მოახერხა და საყოველთაოდ აღიარებული ფიზიკოსი გახდა მიუხედავად იმისა, რომ დეგენერაციული დაავადების გამო სავარძელსაა მიჯაჭვული. ფილმში მთავარი აქცენტი გაკეთებულია მის ყოფილ ცოლთან, ჯეინთან ურთიერთობაზე, თუმცა მომენტებში ასახულია, რაზე მუშაობდა ჰოკინგი თავისი კარიერის განმავლობაში.
მას ამბიცია ნამდვილად არ აკლდა. ჰოკინგი იმ მრავალი ფიზიკოსიდან ერთ-ერთია, რომლებიც „ყველაფრის თეორიის” შექმნას ცდილობენ. ამ ერთმა თეორიამ სამყაროში ყველაფერი უნდა ახსნას. ის მისდევს ალბერტ აინშტაინის მაგალითს, რომელიც სწორედ ამ თეორიის შექმნას ცდილობდა, სამწუხაროდ უშედეგოდ.
ფერმილაბის ექსპერიმენტმა, რომელიც მიზნად ისახავდა, გამოეკვლია მინიშნებები იმის შესახებ, რომ ჩვენი სამყარო სინამდვილეში ჰოლოგრამაა, ვერ მიაკვლია რაიმე სახის მტკიცებულებას ამ მოსაზრების სასარგებლოდ.
საექსპერიმენტო მოწყობილობას ჰოლომეტრი („ჰოლოგრაფიული ინტერფერომეტრი”) ეწოდება, იდეის ავტორია ფერმილაბის ფიზიკოსი კრეიგ ჰოგანი. ჰოლომეტრის იდეა მას 2009 წელს მოუვიდა, რათა ე.წ. ჰოლოგრაფიული პრინციპი გამოცდილიყო.
თეთრი ხვრელი სამყაროს ჰიპოთეტური თვისებაა, რომელიც შავი ხვრელის საპირისპიროდ მიიჩნევა. თუკი შავი ხვრელები არაფერს უშვებენ მათი ზედაპირიდან, თეთრი ხვრელები ენერგიასა და მატერიას აფრქვევენ და მათში ვერაფერი შეაღწევს.
თეთრი ხვრელები ზოგადი ფარდობითობის კანონების შესაძლო გადაწყვეტას წარმოადგენს. მის მიხედვით, თუკი სამყაროში არსებობს უსასრულო შავი ხვრელები, მაშინ უნდა იყოს თეთრი ხვრელიც, რომელიც შავი ხვრელის საპირისპიროს წარმოადგენს. მათ სავარაუდოდ ექნებათ გრავიტაცია და მიიზიდავენ ობიექტებს, მაგრამ თეთრი ხვრელისკენ შესაჯახების გზაზე მყოფი საგანი მას ვერასდროს მიაღწევს.
ფიზიკოსების ნაწილი თვლის, რომ შეუძლიათ ახსნან, რატომ წარმოიშვა სამყარო. თუკი მართლაც ასეა, მთელი კოსმოსი შესაძლოა, სრულიად არაფრისგან გაჩენილიყო.
კაცობრიობა ათასწლეულების განმავლობაში იბრძოდა იმ საიდუმლოს ამოსახსნელად, თუ რატომ არსებობს სამყარო. თითქმის ყველა უძველეს კულტურას გააჩნდა საკუთარი კრეაციონისტული ამბავი – რომელთა უმეტესობა ყველაფერს ღმერთების შემოქმედებას მიაწერდა – ხოლო ფილოსოფოსები ამ საკითხზე ტომებს წერდნენ. რაც შეეხება მეცნიერებას, ამ უამთავრეს თემაზე მცირე რამის თქმა თუ შეეძლო.
ერთგვარი იმედგაცრუება მათთვის, ვისაც იმედი ჰქონდა, რომ მეცნიერებმა უცხოპლანეტელების არსებობის ირიბი მტკიცებულება აღმოაჩინეს: ახალი დაკვირვებები აჩვენებს, რომ შორეული ვარსკვლავის გარშემო აღმოჩენილი „უცხოპლანეტური მეგასტრუქტურა” სავარაუდოდ სულაც არაა უცხოპლანეტური წარმოშობის და უფრო მიწიერი (თუმცა მაინც საინტერესო), ბუნებრივი ახსნა აქვს.
ყველას ახსოვს სტივენ სპილბერგის მიერ 1977 წელს გადაღებული სამეცნიერო-ფანტასტიკური ფილმი „მესამე ხარისხის ახლო კონტაქტები”, რომელშიც ასახულია პირველი კონტაქტი უცხოპლანეტურ ცივილიზაციასთან. თუმცა მცირეოდენი თუ აცნობიერებს, რომ ფილმის გამოსვლამდე რამდენიმე თვით ადრე აღტაცებულ მეცნიერებს სჯეროდათ – სულ მცირე, ცოტა ხნით მაინც – რომ შესაძლოა უცხოპლანეტელებისგან გამოგზავნილი სიგნალი დაიჭირეს.
ჩრდილოეთის ციალი 